Eylül 2018 İtibariyle Fiyat Artışları Dikkat Çeken Ürünler Raporu (AlnusYatırım)

Fiyat Artışları Dikkat Çeken Ürünler

* Türk Lirası, 2018 yılında bugüne kadar 2 büyük şok yaşadı. İlki dolar kurunun Mayıs ayında 4.92'ye kadar yükselmesi ve sonrasında 4.45'e gerilemesi iken ikincisi dolar kurunun Ağustos ayında 7.21'e kadar yükselmesi sonrasında 5.99'a gerilemesi oldu. Merkez Bankası bu şoklara karşı politika faizini sert artırarak % 24.0'e çıkardı. İhracata çalışanlar ve turizmciler bu işten kazançlı çıkarken ülke genelinde bir yavaşlama dönemine girildi.

*Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından Eylül ayı enflasyon rakamları açıklandı. Aylık TÜFE, piyasa beklentisi olan aylık yüzde 3.40’lık artışın oldukça üzerinde yüzde 6.30 olarak gerçekleşti. Böylece, yıllık enflasyon bir ayda %17.90’dan %25.52 seviyesine yükselirken Türkiye 2003 seviyelerine geri dönmüş oldu. Yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) ise Eylül’de %10.88 gibi rekor bir artış gösterdi. Yıllık ÜFE ise % 46.15 ile Haziran 2002 yılından bu yana en yüksek seviyeye ulaştı.

* Türk Lirasının değer kaybının üretici fiyatlarına daha doğrudan etki ettiğini görüyoruz. TÜFE-ÜFE farkı yüzde 21 puana ulaşmıştır. Üreticinin, maliyet artışını tüketiciye yansıtamamasının ileride gerek ekonomik büyümeye gerek işsizlik üzerine negatif etkisi olabilir.

*TUIK, Ağustos ayında TÜFE’nin % 2.3 arttığını açıklarken Gıda fiyatlarının artmadığını açıklamıştı. Bu ay ise beklentileri aşarak gıda fiyatları % 6.4 arttığını açıkladı. Gıda ürünlerinde en büyük aylık artış ortalama fiyatı 3.09 TL’den 4.19 TL’ye % 35 artan domateste oldu. Yıllık bazda fiyatı en çok artan ürün ise % 120 ile karpuz oldu. Domates, yıllıkta % 109 fiyatla ikinci sırada yer aldı.

*TÜFE’de aylık bazda en çok artış; Ev eşyası % 11.4 ve Ulaştırma % 9.15 harcama gruplarında olurken yıllık bazda da en fazla artış % 37.3 ile ev eşyaları ve % 36.6 ile ulaştırmada oldu.

*TÜFE’de ulaştırma, ÜFE’de enerji maliyetleri en çok artanlarda başı çekiyor. Bunun bir kısmı da yurtdışı kaynaklı. OPEC'in 30 Kasım 2016'da aldığı petrol üretimiini kısma kararı, 1 Ocak 2017 itibarıyla uygulamaya girdi. Karar günü 48 dolar olan Brent Petrol Varili sonrasında yavaş eğimli olarak sürekli yükselmiş ve Eylül sonu itibariyle 85 dolara kadar çıkmıştır. Çok uzağa gitmeden, 2018 yılbaşında 1 varil petrole 250 TL ödeyen Türkiye’nin maliyeti Eylül sonunda 510 TL’ye yükselmiştir. Gerçi 16 Mayıs'ta Hükümet, benzine gelen zam kadar ÖTV’yi düşürme kararı aldı. Böylece akaryakıt fiyatları sabitlenmiş gibi oldu. Ancak bu durum, bütçeye 3 milyar TL’ye yakın şimdiden hasar verdi.

* Alnus Yatırım Araştırma Bölümü olarak; TÜFE hesaplamasına dahil edilen tüm ürünlerin (toplamda 403 ürün) son 1 yıllık ve 2018 yılbaşından beri değişimlerini listeledik. Gıda ve Gıda dışı olarak son 1 yılda en çok artanlar ve azalanlar olarak listeledik.

*Eylül sonu itibariyle 403 üründen sadece 12 tane ürünün fiyatı geçen yılla aynı seviyede kalmış yada altına inmiştir. Ortalama % 6 düşen 12 ürün şunlardır:
Bu ürünler içerisinde Telekomla ilgili abonelik, sabbit görüşme ve ceple görüşme ücretlerinin yer alması ilginç bir nokta olurken 2018 başında ve Temmuz’da zam gören sigaraların hiç zamlanmamış görülmesi de ilginç olmuştur. Bu verilere göre Gıda Mercimek, Nohut ve Kuru Fasülye’nin bütçeleri kurtarıcı olarak tüketimini önerebiliriz.

*403 üründen 391’inin geçen yıla göre fiyatı ortalamada % 28 artmıştır. Bu ürünlerin %83’ü Eylül ayında da fiyatlarını artmıştır. İşte son 1 yılda fiyatı en çok artan ürünler:

   -Ekim ayının ilk günü Cumhurbaşkanı Erdoğan: "Hiçbir vatandaşımızı fırsatçıların insafına terk etmeyeceğiz" diyerek fahiş fiyat artışlarına karşı mücadele edileceğini açıklamıştı. Bu gözle baktığımızda Eylül sonu itibariyle fiyatı en çok artan ürünler içerisinde ilk sırada % 192 ile uçak biletleri yer alıyor. TÜİK verilerine göre ortalama bir uçak bileti 392 TL’den 1145 TL’ye yükselmiştir. Yani THY ve Pegasus gibi havayolu şirketleri 2 kat artışla Türkiye’nin en fazla fiyatlarını artıranları olmuşlar. Üstelik halka açık havayollaarı firmalarımızın bilanço dipnotlarına baktığımızda artan petrole karşı kendilerini hedgelediklerini görmekteyiz.
     -Uçak biletinin ardından ikinci en fazla fiyatı artan ürün % 117 ile Kombi olmuştur. Beyaz eşya grubundan; Ocaklar % 78, Fırın % 75, Çamaşır Makinesi % 68, Aspiratör % 63, elektrikli küçük ev aletleri % 60 ve Buzdolabı % 58 fiyat artışı yaşamıştır. Tek Masa’nın % 76, sandalyenin % 75 ve yatak odası takımının % 53 arttığı da dikkate alınırsa yeni ev döşeme ve yenileme maliyetleri en çok artan grup içerisinde yer almıştır.
    -Yurtdışı bir haftalık paket turların % 60 artması ile artık yurtdışı tatili hayal olmuş gibi. Peki yurtiçinde tatil yaparız denilebilir mi? Ancak yurt içi Otel ücreti de % 60 artışla fiyatı artanlar listesinin ilk sıralarında yer alıyor.
    -Eğitime baktığımızda; Özel İlköğretim Ücretinin % 12 artış ile 20,050 TL’ye, Özel Lise Ücretinin % 10 artış ile 12,741 TL’ye, Özel Üniversite Ücretinin % 13 artış ile 37,151 TL’ye ulaştığını ancak Devleet Üniversitesi katkı payının 862 TL ile % 22 artığını görüyoruz.
*Son 1 yılda gıda ürünlerinde fiyatları en çok artan ürünleri ise ayrı listelemeyi tercih ettik. Buna göre liste şöyle:

-Eylül sonu itibariyle sezonu olduğu halde Karpuz, % 120 ile zam şampiyonu olmuştur. Listenin ikinci sırasında ise yüzde 109 artış ile domates yer almıştır. Domatesle beraber salça da % 70 artmıştır. Diğer salata malzemeleri olan salatalık % 82, soğan % 70, biber % 53 artış göstermiştir. Bir ara fiyatı 5 TL’ye çıkan Patates ise 2.4 TL fiyatıyla % 61 artış gösterdi.

*Sonuç olarak, 2018 yıl sonu enflasyon beklentileri % 27 seviyelerine yükselirken önümüzdeki günlerde TCMB toplantısından yeni bir faiz artımı beklentisi artmıştır. Hep beraber izleyip göreceğiz


Alnus Yatırım Menkul Değerler A.Ş
www.alnusyatirim.com
 
                                  ***
                               Yasal Uyarı
 
 Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.Yatıırım danışmanlığı hizmeti ; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır.Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabılır.Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.