Sistem Zorlanıyor, Geleceğimiz Tehlike Altında
İngiltere merkezli dünyanın en büyük içki şirketi Diageo'nun 2011'de 2.1 milyar dolara satın aldığı Mey İçkinin fiyat listesine göre; 5 Ocak 2017'de 99.5 TL'ye çıkan 70'lik rakı fiyatına Ocak 2018'deki vergi zammı yansıtılmamış ancak 16 ay sonra 5 Mayıs 2018'de (asgari maktu vergi tutarı yükseltildiğinden) fiyat 100 TL'yi geçerek 105 TL'ye, 2 ay sonra 4 Temmuz 2018'de 119 TL'ye, 4 ay sonra 19 Kasım 2018'de 130 TL'ye, 2 ay sonra 3 Ocak 2019'da 142.5 TL'ye yükseldi. Böylece 8 ay içinde artış % 43 oldu.
Dün sabah TUIK, Haziran ayında TÜFE'nin % 0.03, Yİ-ÜFE'nin %0.09 arttığını açıkladı. Buna göre ilk 6 ayda TÜFE % 5.01 olunca yılın ikinci yarısı için SSK ve Bağ-Kur emeklisine % 5.01, memur ve memur emeklisine % 6.01 zam yapılacağı açıklandı. Bilgi olarak verelim, Türkiye'de 9 milyonu yaştan gerisi varislerden olmak üzere yaklaşık 13 milyon kişiye SGK ödeme yapıyor. 2018'de 245 milyar TL olan emekli ödemelerinin 2019'da 290 milyar TL'ye çıkması beklenebilir. Son zamların etkisinin 7.5 milyar TL olacağını hesaplıyoruz.
2013'de yürürlüğe giren ÖTV Kanununa göre türün ve alkolde 1ve 7. aylarda ÜFE'ye göre vergi tutarları yenilenir. İlk 6 ayda Yİ-ÜFE % 8.1 olunca Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından söz konusu yeni vergi kalemleri güncellenerek internet sitesinde duyuruldu. Yapılan değişiklikler ile sigaranın ÖTV'si 50 kuruş, 0.5 lt biranın ÖTV'si 42 kuruş, 70'lik rakı 7.27 lira arttı. Hesaplamalara göre Temmuz-Aralık 2019 dönemi için 5,3 milyar TL ÖTV ve 1,1 Milyar TL KDV olmak üzere bütçeye toplam 6.4 milyar TL ilave gelir etkisi olacak. Yani emeklilere yapılan zammın yüzde 85'i buradan telafi edilecek.
Sosyal güvenlik sisteminin finansmanı konusunda fazla bir alternatif yok. Çalışanlar prim ödeyecek, emeklilere ve sağlık harcamalarına yetmezse devlet bütçesi ve bir miktar hizmet alan bireyler katkı verecek. Tuncay Kara'nın SGK üzerine doktora tezinde belirttiği gibi özellikle tüm toplumu kapsayan bir sistem varsa devletin vergilere başvurması doğal karşılanıyor ki Dünya Sağlık Örgütü üyesi ülkelerin 106sının sağlık hizmetlerinin finansmanında ağırlıklı olarak vergilendirmeleri kullandığı görülmektedir. Tabi burda, ülkelerin finansmanda kullandıkları vergi kaynakları farklılıklar göstermektedir. Dolaylı vergiler pek istendik olmasa da sigara ve alkol gibi toplum sağlığını bozan ürünleri kullanan bireylerin, sağlık finansmanında daha fazla sorumluluk üstlenmelerini sağlamak gereklidir.
Diğer taraftan 2011'de prim gelirleri ile SGK'nın tüm giderlerinin % 58'i karşılanabilirken yapılan düzenlemelerle 2015'de bu oran % 66.1'e çıktı ama sonra yine gerilemeye başladı. Süleyman Demirel'in 1992 yılında getirdiği erken emeklilik imkanı sayesinde 2005'de 201,696 kişi emekli olurken 583'ü 34 yaşındaydı. Yani bugün 48 yaşındalar ve 14 yıldır emekli maaşı alıyorlar. 1999 ve 2008 yıllarında yapılan düzenlemelerle emeklilik yaşı yükseltildi. Ama babalarımız erken emekli olurken biz daha fazla sorunla uğraşıyoruz ve çocuklarımız için endişeli olacağız. Örneğin gündemde olan 1.3 milyon EYT'linin yıllık 25 milyar TL maliyeti olacaktır. Emeklilere yılda 2 bayram ödemesinin maliyeti de bu yıl 25 milyar TL. Sistemi zorluyoruz ama batarsak hepimiz aynı gemide batacağız! Daha güzel bir Türkiye için elbirliğiyle çalışmalıyız.
ABD tatile S&P500 rekoru ile girdi. Global piyasalardaki olumlu seyir hafiflese de sürüyor.
STRATEJI
Borsada 27 işgünüdür süren rallide % 20 yükselerek 83 binden 100 bine gelindi. Bu süreçte XBANK % 33 yükseldi. 100,600 seviyesi direnç, 99000 destek olabilir.
Modelimiz (09:15 itibariyle) VIOP X30YVADE 450 puan civarında artışla, BIST 100 ise % 0.4 civarında artışla güne başlamasını öngörüyor.
Alnus Yatırım Menkul Değerler A.Ş
www.alnusyatirim.com
***
Yasal Uyarı
Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.Yatırım danışmanlığı hizmeti ; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır.Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabılır.Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.
Güne Başlarken (AlnusYatırım)
Diğer Haberler
Facebookta Paylaş