Hazine ve Maliye Bakanlığı, 2024 yılında 2 trilyon 136,4 milyar TL tutarında iç borçlanma yapılması öngörüyor

Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın Hazine Finansman Programı: 2023 Yılı Gelişmeleri ve 2024 Yılı Öngörüleri aşağıda bulunuyor:

2023 YILI GELİŞMELERİ VE 2024 YILI ÖNGÖRÜLERİ

Bilindiği üzere, 2024 - 2026 dönemine ilişkin Orta Vadeli Program 6 Eylül 2023
tarihinde yayımlanmış, 2024 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Tasarısı ise 17 Ekim
2023 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına sunulmuştur.
Orta Vadeli Program ve Merkezi Yönetim Bütçesi öngörüleri esas alınarak
hazırlanan 2024 yılı Hazine Finansman Programı aşağıda kamuoyunun bilgisine
sunulmaktadır.
I - Finansman Programı
Kamu borç yönetiminin yürütülmesinde makroekonomik dengeleri gözeterek
para ve maliye politikalarıyla uyumlu, sürdürülebilir, saydam ve hesap verilebilir bir
borçlanma politikası izlenmesi; finansman ihtiyaçlarının, iç ve dış piyasa koşulları ve
maliyet unsurları göz önüne alınarak belirlenen risk düzeyi çerçevesinde, orta ve uzun
vadede mümkün olan en uygun maliyetle karşılanması ilkeleri esas alınır.
Bu ilkeleri temel alarak oluşturulan borçlanma politikaları çerçevesinde
hazırlanan ve düzenli olarak kamuoyuna duyurulan Hazine Finansman Programları,
her yıl orta ve uzun vadeli bir bakış açısı ile belirlenen stratejik ölçütler esas alınarak
yürütülmektedir.
2003 yılından bu yana kararlılıkla yürütülen söz konusu uygulama, kamu borç
stokunun yapısının iyileştirilmesini, borç stokunun maruz kaldığı risklere karşı
hassasiyetinin önemli ölçüde azaltılmasını ve bu sayede borçlanma politikalarının
sürdürülebilir bir yapıda devam ettirilebilmesini mümkün kılmaktadır.

a) 2023 Yılı İç Finansman Gelişmeleri
2023 yılında yaşanan olumsuz küresel ekonomik ve jeopolitik gelişmelerin
yanında Şubat ayında ülkemizde yaşanan deprem felaketine rağmen, stratejik
ölçütlere dayalı kamu borç yönetimi politikası uygulamasından taviz verilmemesi
sayesinde, kamu borç yönetimi alanında sahip olunan güçlü yapı korunmuştur.
Bilindiği üzere, 2022 yılının ikinci yarısında uygulamaya konan makro ihtiyati
tedbirler ile yurt içi piyasadaki yatırımcıların Türk Lirası (TL) cinsi, sabit faizli, uzun
vadeli Devlet İç Borçlanma Senetlerine (DİBS) yönelik talebinde kayda değer bir artış
görülmüş olup söz konusu talep 2023 yılında da devam etmiştir. Yatırımcıların söz
konusu ilave DİBS talebinin ve Şubat ayında yaşadığımız deprem felaketi nedeniyle
oluşan ilave finansman ihtiyacının karşılanabilmesi amacıyla, yurt içi piyasadaki
borçlanma tutarları artırılmıştır. Söz konusu artış büyük ölçüde TL cinsi, uzun vadeli,
sabit getirili borçlanma senedi ihraçları ile sağlanmıştır.
Bu çerçevede uygulamaya konulan borç yönetimi stratejisi kapsamında ihraç
edilen TL cinsi uzun vadeli sabit getirili senetler yoluyla iç borçlanmanın
kompozisyonunda olumlu gelişmeler kaydedilerek, borç stokunun makroekonomik
değişkenlere karşı hassasiyeti azalmıştır.
2022 yılında 70 ay olan nakit iç borçlanmanın ortalama vadesi 2023 yılı Ocak -
Ekim döneminde 65 ay olarak gerçekleşmiştir.
2022 yılında yüzde 16,3 olan sabit getirili TL cinsi iç borçlanmanın ortalama
maliyeti, 2023 yılı Ocak - Ekim döneminde yüzde 18 seviyesinde
gerçekleşmiştir.
2019-2022 döneminde toplam iç borçlanmanın %46,7’si sabit getirili TL cinsi
senetler ile sağlanmışken, 2023 Ocak - Ekim döneminde sabit getirili TL cinsi
senetlerin iç borçlanmadaki payı %54,2’ye yükselmiştir.
İç piyasada ilk defa 2022 yılında gerçekleştirilen 10 yıl vadeli sabit getirili TL
cinsi kira sertifikası ihraçlarına 2023 yılında da devam edilmiştir.
Borç stokunun döviz kurundaki dalgalanmalara karşı duyarlılığının azaltılması
amacıyla, 2023 yılı Ocak - Ekim döneminde 8,5 milyar ABD doları tutarındaki
döviz cinsi iç borç anapara itfasına karşılık iç piyasada 6,6 milyar ABD doları
tutarında döviz cinsi iç borçlanma gerçekleştirilmiştir.
Diğer taraftan, yatırımcı tabanının genişletilmesi ve borçlanma araçlarının
çeşitlendirilmesi amacıyla,
o 2012 yılından bu yana gerçekleştirilen kira sertifikası ihraçlarına 2023
yılında da devam edilmiştir. Bu çerçevede, Ocak - Ekim döneminde iç
piyasada toplam 107,4 milyar TL tutarında TL cinsi kira sertifikası ihraç
edilmiştir.
o 2023 yılı Ocak - Ekim döneminde toplam 136,3 milyar TL tutarında Türk
Lirası Gecelik Referans Faiz Oranına (TLREF) endeksli senet ihracı
gerçekleştirilmiştir.
b) 2023 Yılı Dış Finansman Gelişmeleri
2023 yılında küresel ekonomik görünüm, gelişmiş ülke merkez bankalarının
para politikası kararları ve yaşanan jeopolitik gelişmeler küresel piyasaları yakından
etkilemiştir.
2022 yılında son 25 yılın en yüksek seviyesine ulaşan küresel enflasyon, 2023
yılında bir miktar gerilese de, tarihi ortalamanın üzerindeki seyrini sürdürmektedir.
Küresel enflasyonun yüksek seyri, gelişmiş ülke merkez bankalarının sıkı para
politikası uygulamaları ve jeopolitik riskler sonucunda yatırımcıların temkinli duruşları
özellikle gelişmekte olan ülkelerin finansmana erişimini sınırlamaktadır. Bunun
yanında, ABD 10 yıl vadeli Hazine tahvil getirilerinin son 16 yılın en yüksek değerine
ulaşması da uluslararası finansmana erişim maliyetini artırmıştır.
2023 yılının ilk yarısında gelişmekte olan ülkelere yönelik fon akımları pozitif bir
seyir izlemiş olsa da, özellikle yılın ikinci yarısından itibaren gelişmekte olan ülkelerden
fon çıkışlarının yaşandığı gözlenmiştir. Uluslararası sermaye piyasalarındaki ülke ihraç
tutarları yılın ilk çeyreğinde yüksek miktarda seyretmiş, ancak yılın kalanında söz
konusu tutarlarda azalma görülmüştür. Bu seyirde, gelişmiş ülke merkez bankalarının
gösterge faiz oranlarını beklenenden daha uzun süre mevcut yüksek seviyelerde
tutacağına ilişkin beklentiler de etkili olmuştur.
2023 yılında Ocak, Mart ve Nisan aylarında uluslararası sermaye piyasalarında
gerçekleştirilen tahvil ihraçlarına yatırımcılar yoğun ilgi göstermiş olup söz
konusu dönemde uluslararası sermaye piyasalarından toplam 7,5 milyar ABD
doları tutarında dış finansman sağlanmıştır.
2023 yılı Nisan ayında gerçekleştirilen 2,5 milyar dolar tutarındaki 7 yıl vadeli
yeşil tahvil ihracı, ülkemiz Hazinesi tarafından uluslararası sermaye
piyasalarında ihraç edilen ilk Çevresel, Sosyal ve Yönetişim tahvili olma özelliği
taşımaktadır. Yeşil tahvil ihracı aracılığıyla sağlanan finansman, uygunluk
kriterlerini sağlayan yeşil projelerimizin finansmanı/refinansmanı için
kullanılacaktır.
Söz konusu yeşil tahvil ihracı, yeni bir uluslararası yatırımcı tabanına ulaşılması,
orta ve uzun vadeli kalkınma hedeflerinin finansmanı ve sürdürülebilir ekonomik
büyümenin desteklenmesi açısından önem arz etmektedir.
Ayrıca söz konusu yeşil tahvil ihracı ile ülkemizin 2053 yılı net sıfır emisyon
hedeflerine ulaşması ve iklim değişikliği ile mücadele hususlarına da katkı
sağlanmıştır.
Yatırımcı ilişkileri kapsamında ise 2023 yılı Ocak - Ekim döneminde uluslararası
yatırımcılar, finansal kuruluşlar ve kredi derecelendirme kuruluşları ile Türk
ekonomisi, yerel ve küresel sermaye piyasalarındaki gelişmelere ilişkin çok
sayıda görüşme gerçekleştirilerek farklı profil ve çeşitlilikteki yatırımcı kitlesine
ulaşılmıştır.
c) 2023 ve 2024 Yılı Hazine Finansman Programı Öngörüleri
2023 yıl sonu gerçekleşme beklentileri ve 2024 yılı öngörülerine ilişkin
finansman programı aşağıda yer almaktadır.
2024 yılında gerçekleştirilmesi planlanan borç servisi ve finansman bilgileri
aşağıda özetlenmektedir:
2024 yılında, 1.166,3 milyar TL anapara ve 1.046,9 milyar TL faiz olmak üzere
toplam 2.213,2 milyar TL tutarında borç servisi gerçekleştirilmesi, borç
servisinin 1.565,2 milyar TL’sinin iç borç; 648 milyar TL’sinin ise dış borç servisi
olarak yapılması öngörülmektedir.
İç borç servisinin 1.262,2 milyar TL’lik kısmının piyasaya yapılacak
ödemelerden, 303 milyar TL’lik kısmının ise kamu kurumlarına rekabetçi
olmayan teklif yoluyla gerçekleştirilen satışların ödemelerinden oluşması
öngörülmektedir (EK-1).
Nakit bazlı faiz dışı denge, özelleştirme gelirleri, 2/B satış gelirleri, Tasarruf
Mevduatı Sigorta Fonundan aktarılacak kaynaklar ile devirli ve garantili borç geri
dönüşleri ve kasa/banka kullanımı sonucu elde edilecek borçlanma dışı
kaynakların toplamının -281 milyar TL olması beklenmektedir.
2024 yılında uluslararası sermaye piyasalarından tahvil ve kira sertifikası
ihraçları yoluyla 10 milyar ABD doları tutarı karşılığında finansman sağlanması
öngörülmektedir.
Bu öngörüler doğrultusunda, 2024 yılında 2.136,4 milyar TL tutarında iç
borçlanma yapılması öngörülmektedir.
II - 2024 Yılı Borçlanma Stratejisi
2003 yılından itibaren stratejik ölçütler çerçevesinde yürütülen borçlanma
politikası sonucunda kamu borç stokunun döviz kuru, faiz ve likidite risklerine karşı
hassasiyeti önemli ölçüde azaltılmıştır. Bu kapsamda döviz kurları, faiz oranları ve
büyüme oranlarında meydana gelebilecek değişimlerin AB tanımlı genel yönetim borç
stokunun GSYH’ye oranı üzerinde yaratacağı etkileri gösteren özet tablo aşağıda yer
almaktadır.
2024 yılında uygulamasına devam edilecek borçlanma stratejilerinin ana
unsurları aşağıda yer almaktadır:
Borçlanmanın ağırlıklı olarak TL cinsinden yapılması
Piyasa çeşitliliğinin sağlanması amacıyla uluslararası piyasalarda ABD
dolarının yanında imkân olması durumunda diğer döviz cinslerinden de ihraç
yapılması
Faiz giderlerinin optimal şekilde yönetilmesini teminen uygun enstrüman ve
vade bileşimi dikkate alınarak, gelecek 12 ayda faizi yenilenecek senetler ile
vadesine 12 aydan az kalmış senetlerin payının belirli bir seviyede tutulması
Nakit ve borç yönetiminde oluşabilecek likidite riskinin azaltılması amacıyla
güçlü nakit rezervi tutulması
2024 yılında iç borçlanma işlemleri aşağıda yer alan ihraç planı
çerçevesinde gerçekleştirilecektir:
TL cinsinden sabit kuponlu “gösterge tahvil”lerin ihracına piyasa koşulları
çerçevesinde düzenli olarak devam edilmesi planlanmaktadır.
BASIN VE HALKLA İLİŞKİLER MÜŞAVİRLİĞİ
TL cinsinden kuponlu/kuponsuz bonolar ve tahviller, farklı vadeli değişken
kuponlu tahviller, enflasyona endeksli tahviller, altın tahvili ve altına dayalı kira
sertifikaları itfa takvimine ve piyasa koşullarına bağlı olarak ihraç edilebilecektir.
TL cinsi kira sertifikalarının ihraçlarına 2024 yılında da devam edilmesi
planlanmaktadır. Piyasa katılımcılarının ilave talepleri ayrıca
değerlendirilebilecektir.
Aylık olarak nakit girişleri ile çıkışları arasında gözlenebilecek geçici
uyumsuzluğun giderilmesi amacıyla kısa vadeli Hazine bonoları ve “Para
Piyasası Nakit İşlemleri Aracılığı ile Sağlanacak Finansman Hakkında
Yönetmelik”te yer alan finansman araçları kullanılabilecektir.
Borç servisinin dönemler arası dengeli dağılmasının sağlanması ve ikincil
piyasada fiyat etkinliğinin artırılması amaçlarıyla piyasa koşulları çerçevesinde
değişim ve geri alım ihaleleri yapılabilecektir.
İhalelere ilişkin detaylar ihale gününden en az bir iş günü önce kamuoyuna
duyurulacaktır.
2024 yılında dış borçlanma işlemleri aşağıda yer alan ihraç planı
çerçevesinde gerçekleştirilecektir:
Uluslararası sermaye piyasalarından finansman sağlanması amacıyla çeşitli
vadelerde konvansiyonel tahviller, kira sertifikaları, yeşil tahviller, sosyal
tahviller ve/veya sürdürülebilir tahviller piyasa koşullarına bağlı olarak ihraç
edilebilecektir.
Piyasa çeşitliliğinin sağlanabilmesini teminen, uluslararası piyasalarda ABD
dolarının yanında imkân olması durumunda diğer döviz cinslerinden ihraçlar da
yapılabilecektir.
Yatırımcı ilişkilerinin geliştirilmesi ile uluslararası sermaye piyasalarında
ülkemize yönelik yatırımcı algısının güçlendirilmesi amacıyla, uluslararası
yatırım bankaları, kredi derecelendirme kuruluşları ve uluslararası yatırımcılar
ile gerçekleştirilen görüşmelere devam edilecektir.