Fed: Yakında “kalkışa” geçiliyor, bilanço azaltması faiz artışından sonra uygun… (Enver Erkan/Tera Yatırım )

Fed, yılın ilk toplantısında ortaya koyduğu olgularla faiz artışının yakın zamanda uygun olacağını ve bilanço azaltmasının da faiz artışından sonra başlayacağını sinyal verdi. Merkez bankası, ultra gevşek politikaları geri çekme aşamasında enflasyonla mücadeleyi önceliklendirirken, diğer ekonomik değişkenlerle alakalı olarak özellikle bilanço azaltımında dinamik, ince ayarlı modeli uygulayacak görünüyor. Ekonomide ilerleme olguları birbiriyle çelişik bir düzende oluşmakta, özellikle 1980’lerden bu yana görülen en yüksek oran olan %7’lik enflasyon ile beraber pandemi öncesi düzeyine de dönen bir işgücü piyasası ortada ve enflasyonun ana odak noktasına müdahale içeremeyen bir sıkılaşma agresifliğinin ekonomideki konfor alanını daralma olasılığı var. Para politikası ilerlemesinde de, bu aşamadan sonra dikkat edilecek olgular bu şekildedir.

Fed açıklamasından öne çıkan olgular;

• Enflasyonun %2'nin oldukça üzerinde ve güçlü bir işgücü piyasası ile komite, federal fon oranı için hedef aralığını yükseltmenin yakında uygun olacağını umuyor.
• Bilanço küçültme süreci federal fon oranı için hedef aralığı artırma süreci başladıktan sonra başlayacak.
• Pandemiden en olumsuz etkilenen sektörler son aylarda iyileşti, ancak son zamanlarda COVID-19 vakalarındaki keskin artıştan etkileniyor.
• Virüsün yeni türevleri de dahil olmak üzere ekonomik görünüme yönelik riskler devam ediyor.
• FOMC, Merkez bankasının "bu zorlu zamanda ABD ekonomisini desteklemek için tüm araçlarını kullanmaya kararlı olduğunu" belirten açıklamasının önceki açılış satırını kaldırdı.

Mart ayında Fed, 2018’den bu yana ilk faiz artırımını gerçekleştirecek. Kilit piyasa göstergeleri, değişik vadelerdeki faizler noktasında ekstrem bir tepki gösterecek düzeyde değil. Ancak Mart faiz artışından sonra, yılın geri kalanı noktasında öngörülen 3 faiz artırım bölgesinin ötesine çok yüksek ihtimalle geçilecek. Vadeli fonlardaki pozisyon şu anda Aralık 2022 itibariyle yıl içinde 4 faiz artışının tamamlanacağını gösteriyor. Aslında nötr faiz oranları konusunda direkt olarak zaman referansı elbette yok, ancak varlık alımlarının bitirilmesi ve bilanço büyümesinin tamamlandığı aşamada faiz artışı teorik olarak uygun ve Fed açısından şu anda iki yönde de masayı devirmenin çok faydalı olmayacağı ortada. Sıkılaşmadan geri durmak, enflasyon istikrarsızlığını kontrol altına almada zorlanmalarına neden olduğu gibi piyasa istikrarsızlığı da para politikası hatasından endişe duyup risk olgusunu harekete geçirebilir. Bunun yanında; piyasa ve ekonomi risklerini göz ardı eden bir sıkılaşma çarkı, ekonomik görünüme dair risklerin değerlendirildiği bir bulanık ortamda riskleri de hafife alan bir yaklaşım olacaktır.

Eylül ayına kadar faiz konusunda net bir konsensüs yoktu, ancak son aylarda Fed “enflasyon geçici” söylemine sarılmadığı için buradaki denge de hızla para politikasının sıkılaşması noktasına doğru kaydı. Fed, aslında 2014 model taper tantrum olgusuna göre daha hızlı bir hareket eğilimine sahip. Güçlü talep, hırpalanmış tedarik zincirleri ve sıkılaşan işgücü piyasaları arasında enflasyon arzu edilen seviyelerin çok üzerinde. Fed’in bu enflasyon bandını %2 hedefine yaklaştırması noktasındaki proaktifliği gösterirken, aynı zamanda toparlanmakta olan işgücü piyasasına zarar vermemesi de gerekecek.

 
ABD enflasyon göstergeleri… Kaynak: Bloomberg

Fed'in bilançosu, yetkililerin pandeminin başlangıcında piyasa paniğini yatıştırmak için büyük varlık alımlarına başlamadan önceki boyutunun iki katından fazla olarak yaklaşık 8,9 trilyon dolar seviyesinde bulunuyor. Faiz artırımından sonra bilanço düzenlemesi başlayacak. FOMC açıklamasının yanında, “bilanço boyutunu küçültme ilkeleri” de yayınlandı. Buradaki maddelere de genel açıdan bakacak ve ayrıntılandıracak olursak;

• Komite, federal fon oranı hedef aralığındaki değişiklikleri, para politikasının duruşunu ayarlamanın birincil yolu olarak görmektedir.
• Komite, maksimum istihdam ve fiyat istikrarı hedeflerini desteklemek için Federal Rezerv'in bilançosunun boyutunu küçültme zamanlamasını ve hızını belirleyecektir. Komite, Federal Rezerv bilançosunun boyutunu küçültmenin, federal fon oranı hedef aralığını artırma süreci başladıktan sonra başlayacağını umuyor.
• Komite, öncelikle Sistem Açık Piyasa Hesabında (SOMA) tutulan menkul kıymetlerden alınan anapara ödemelerinin yeniden yatırılan tutarlarını ayarlayarak Fed’in menkul kıymet varlıklarını zaman içinde öngörülebilir bir şekilde azaltmayı amaçlamaktadır.
• Komite, zaman içinde, elindeki menkul kıymetleri, bol rezerv rejiminde para politikasını verimli ve etkili bir şekilde uygulamak için gereken miktarlarda tutmayı amaçlamaktadır.
• Uzun vadede, Komite öncelikle Hazine menkul kıymetlerini SOMA'da tutmayı ve böylece Fed varlıklarının ekonominin sektörleri arasında kredi tahsisi üzerindeki etkisini en aza indirmeyi amaçlamaktadır.
• Komite, ekonomik ve finansal gelişmeler ışığında bilanço boyutunu küçültme yaklaşımının herhangi bir ayrıntısını değiştirmeye hazırdır.

Zaman içinde esneklik gösterecek ve önceliği öngörülebilir bir bilanço küçültmesi açısından, en azından üst limiti şu aşamada öngörülmesi ve ayarlanması zor olan direkt satışlara öncelik vermediğinden ideal bir bilanço geçişi gibi görünüyor. Buna bağlı olarak; Hazine tahvillerini azaltmada itfa önceliği ele alınırken, uzun vadeli tahvillerde minimal bir indirim noktasında olacağımız anlaşılıyor. En azından QT üst limiti artırılırken, kademeli ve verilere dayalı bir yaklaşım benimsenecek. MBS tarafında ise daha aktif olunabilir.

Fed, varlık alımlarını azaltma noktasında iletişim dışında bir aksiyon bölgesinde değil. Powell konuşmasında, Mart’ta faiz artırım niyeti açık şekilde ortaya kondu. Rahatsız olunacak bir söylem ve eylem noktasında değil. Nesnel olgulara dayalı tapering modeli işleniyor.