Makro Perspektif - Rus Petrol Tavanı Etkisi (Enver Erkan/Tera Yatırım )

Rus Petrol Tavanı Etkisi

Tavanı ima eden varsayımlar nelerdir? Batı neyi hedefliyor? Batılı hükümetler, Moskova'nın bütçesini, ordusunu ve Ukrayna'yı işgalini destekleyen fosil yakıt kazançlarını sınırlamak amacıyla Rusya'nın petrol ihracatının fiyatını sınırlamayı hedefliyor.

Üst sınır, Avrupa Birliği'nin deniz yoluyla sevk edilen ham petrolü olan Rus petrolünün çoğuna boykot uygulayacağı gün olan 5 Aralık'ta yürürlüğe girdi. Bu tarihe kadar AB hala tavan fiyatın ne olması gerektiğini müzakere ediyordu.

Boykot nedeniyle arzın kaybedilmesiyle ilgili endişeler, yavaşlayan küresel ekonomiden gelen talebin azalmasıyla ilgili korkularla rekabet ettiğinden, ikiz önlemlerin petrol fiyatı üzerinde belirsiz bir etkisi olabilir.

Rusya'nın petrol ihraç etmesi için en kritik ülkeler? (ABD baskısı olsun ya da olmasın, savaştan önce ve sonra) Rusya, Ukrayna'yı işgalinden önce, kıtanın enerji karışımının hayati bileşenleri olan AB'nin önde gelen petrol, doğal gaz ve katı fosil yakıt tedarikçisiydi. 2019'da Rusya, ekonomisine 123 milyar dolar katkıda bulunarak dünyanın en büyük 2. ham petrol ihracatçısı oldu.

Aralık 2021'de Rusya'nın ham petrol ihracatı günde 4.510 varil (varil/gün) idi. Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü'ne göre bu, bir önceki ayın günlük 4.617 varil rakamından bir düşüşe işaret ediyordu.

İhracat verileri Aralık 1980’den Aralık 2021’e kadar yıllık ortalama 4.653 bpd adet ile güncellenmektedir.

Rakamlar 1988’de 5.347'ye ulaştı ve 1994'te 2.489 bpd ile rekor bir düşük seviyeye düştü, ancak genel olarak Rusya üretimi ve özel olarak Avrupa'ya yapılan ithalat o zamandan beri istikrarlı bir şekilde arttı.

Uluslararası Enerji Ajansı'na göre Avrupa, 2021'de Rusya'dan günde 4,5 milyon varil petrol ithal etti (toplam ithalatın %34'ü), bunun 3,1 milyon varili ham petrol ve ham madde ve günde 1,3 milyon varili petrol ürünleriydi.

 
Rusya'dan Hala Kimler Fosil Yakıt Alıyor? İstilanın İlk 100 Gününde İthalat: 24 Şubat - 4 Haziran… Hollanda, Rusya'dan deniz yoluyla 79 ham petrol sevkiyatı aldı, bu, diğer herhangi bir ülkenin aldığının iki katından fazla. AB, Rusya'nın 98 milyar dolarlık fosil yakıt ihracat gelirinin %61'ini oluşturuyor. NATO ülkeleri, işgalin ilk 100 gününde toplu olarak 54 milyar dolardan fazla değerinde Rus fosil yakıtı satın aldı… Kaynak: Centre for Research on Energy and Clean Air

Yukarıdaki infografik, Enerji ve Temiz Hava Araştırma Merkezi'nden (CREA) alınan verilere dayalı olarak savaşın ilk 100 gününde Rusya'nın fosil yakıt ihracatının en büyük ithalatçılarını takip ediyor.

Yaklaşan yaptırımlara ve ithalat yasaklarına rağmen Rusya, Ukrayna'yı işgalinden bu yana ilk 100 gün içinde günde ortalama 977 milyon dolar ile 97,7 milyar dolar değerinde fosil yakıt ihraç etti.

Ülkelere göre Çin'in petrol ithalatı? Aşağıda, 2021 yılında Çin anakarasına ithal edilen ham petrolün %90,1'ini sağlayan ilk 15 ülke yer almaktadır.

Suudi Arabistan: 39,9 milyar ABD doları (Çin'in ham petrol ithalatının %17,4'ü)
Rusya: 35,8 milyar dolar (%15,6)
Irak: 23,5 milyar dolar (%10,2)
Umman: 20,2 milyar dolar (%8,8)
Angola: 17,3 milyar dolar (%7,5)
Kuveyt: 14,1 milyar dolar (%6,2)
Birleşik Arap Emirlikleri: 14 milyar dolar (%6,1)
Brezilya: 13,8 milyar dolar (%6)
Malezya: 7,3 milyar dolar (%3,2)
Norveç: 5,8 milyar dolar (%2,5)
Amerika Birleşik Devletleri: 5,3 milyar dolar (%2,3)
Kongo: 4,1 milyar dolar (%1,8)
Katar: 3,8 milyar dolar (%1,7)
Birleşik Krallık: 3,7 milyar dolar (%1,6)
Kolombiya: 3,6 milyar dolar (%1,6)

Petrol üretimi ve Rusya ile Suudi Arabistan arasındaki denge… ABD Enerji Bilgi Ajansına göre, yakın bile değil. EIA, 2021 itibariyle ABD'nin günde 18,88 milyon varil ürettiğini bildiriyor. 2 Suudi Arabistan (10,84 milyon) ve 3 Rusya (10,78 milyon).

Rusya artık petrolünü satamayacak kadar karşı taraftan bir talep sorunuyla mı karşılaşacak? Ancak uzun vadede, batı boykotunun sürdürüldüğü ve hatta sıkılaştırıldığı varsayılırsa, kayıp daha belirgin hale gelecektir. Savaştan önce bile, Rus hükümetinin kendi tahminleri, petrol ve gaz üretiminin hem tükenen rezervler hem de 2014 Kırım işgalinden sonra batı tarafından uygulanan teknolojik ve ekonomik yaptırımların etkisiyle baltalanmasını bekliyordu. En iyimser senaryosu bile, petrol üretiminde kısa vadeli ılımlı bir artış ve ardından 2024'ten 2035'e kadar bir plato öngörüyordu. Daha muhafazakar senaryoda, petrol üretiminin düşmesi bekleniyordu.

Petrol fiyatı dengesi korunacak mı? Herkesi mutlu eden fiyat nedir? (OPEC geliri düşünür, ABD ve Fed enflasyonu düşünür) 2018'de Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin gazetecilere 60 dolardaki petrol fiyatlarının adil olduğunu söyledi. İran petrol bakanı Bijan Zanganeh bir ay önce petrol fiyatlarının 60 dolar civarında olması gerektiğini söylemişti. Suudi Arabistan enerji bakanı, doğru petrol fiyatının ne olması gerektiğini bilmediğini ancak mevcut petrol fiyatlarının sektöre yatırım getirmek için doğru fiyatlar olmadığını söyledi.

Tüketiciler de OPEC+ üzerinde baskı uyguluyor. ABD başkanı, 75 doların üzerine çıkmaya başladığında petrol fiyatlarıyla ilgili endişelerini Twitter'da dile getirdi. Çin, Hindistan ve Güney Kore de fiyatların 80 doları geçmesi üzerine Suudi Arabistan'a şikayette bulundu.

Herkesi memnun etmek zor ama her zaman bir şey var: Politikacılar için doğru pompa fiyatları. Hem politikacılar hem de tüketiciler büyük resmi ve bugünkü düşük petrol fiyatlarının gelecekte daha yüksek petrol fiyatlarına yol açabileceğini düşünmüyor.

Pek çok kişi OPEC'in petrol piyasasının aşırı sıkışmasına ve stokların açığa çıkmasına izin vermemesi gerektiğine inansa da, fiyatlar her zaman yatırımı ayakta tutan bir seviyede olmalıdır çünkü bu uzun vadede tüketicileri kurtaracaktır. Ancak tek başına OPEC sorumlu değil ve ABD'nin Venezuela'ya dayattığı mali kısıtlamalar üretimi artırmayı zorlaştırıyor.

OPEC ve tüketici ülkelerle ilgili ebedi sorun, iletişim ve güvensizliktir. OPEC, petrol fiyatlarını yüksek tutmak için geçmişte birçok bahane kullandı.



https://terayatirim.com/arastirma/makro-perspektif/061220221119

 Enver Erkan
 Araştırma - Başekonomist
 Tera Yatırım Menkul Değerler A.Ş.
  www.terayatirim.com
                                 
                                  ***
                               Yasal Uyarı
 
  Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.Yatırım danışmanlığı hizmeti ; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır.Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabılır.Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.