Analiz: “İran, İsrail ve Körfezde Son Kıpırdanmalar” - S Bilişim Danışmanlık

Son kıpırdanmalar ibaresi bilinçlidir. Hareketlilik ya da fokurdamadan değil son birkaç haftalık kıpırdanmalardan söz etmekteyiz. Kıpırdanmalar hareketlilik ya da yapısal hale gelme potansiyeli henüz sergilememiştir.

İran; Suriye’deki Besiç varlığını sınırlamış, kısmen çekmiş, belli bölgelerde kümüle hale getirmiştir. İran Suriye’deki Besiç’leri kümüle ettirirken Suriye-Esad’ın ülkesindeki “tüm” askerî güçleri ülke dışına çıkartma hedeflemesine göre tavır almıştır. İran Suriye’deki Besiç’leri kümüle ettirir yeniden konuşlandırırken TC-TSK ile tam-işbirliğindedir. İran-Kasım Süleymanî Besiç’lere, CENTCOM karşıtı askerî harekâta hazırlanma talimatı vermiştir.

İran Suriye’deki Besiç’leri CENTCOM-PKK’ya tam-karşı konuşlandırmakta, yavaşça, CENTCOM karşıtı harekât hazırlığındadır. TC-TSK’nın CENTCOM-PKK karşıtı harekâtının Fırat güneyinden Suriye-Esad ve İran-Besiç desteği alması kuvvetle muhtemel, derecesi takdiridir. İran Suriye’deki Besiç sayısını azaltırken Lübnan-Hizbullah da güçlerini Lübnan’a geri çekmektedir.
İran, Suriye’deki Besiç varlığını azaltırken, eşanlı biçimde, Suriye-İsrail sınırına füze konuşlandırmalarını artırma gayretindedir. Bu gayret İsrail yüksek izleme-görüntüleme yeteneklerine yakalanmakta, büyük ölçüde vurulmaktadırlar. İran füze rampaları yer altına indikçe yetenekleri azalmakta, kesintisiz enerji temin güçlükleri füzeleri belli müddet sonra kullanılamaz hale getirmektedir.
İran füzelerinin zamana dayanıksız olmaları, ancak yüzler-binlerce füzenin birarada ateşlendiğinde kayda değer etki üretecek olmaları, ikaz edilmelidir. İsrail vuruşlarında Besiç füze/füze rampa ve yetişmiş personel yitimi nispi yüksektir. Rusya, bu tür vuruşlara müdahale etmemektedir. Rusya, İran’ın İsrail karşıtı Türkiye yanlısı hareketlenmesine iştirak etmemektedir. Öte yandan İsrail; ABD-

Alaska’daki tatbikat sonrası ülkesinin füzelerle vurulamaz olduğunun netleştiğini ilan etmiştir.
Suriye-İsrail sınırında Besiç ve Hizbullah, İsrail karşıtı füze kapasitesinin sıçratılmasında ısrarcıdır. İran, Suud-Körfez-İsrail birlikteliğine karşı, Suriye’den başka aynı zamanda, Yemen’de de hareketlidir. İran, son aylarda Yemen’de Suud karşıtı harekete füze desteğini artırmıştır. Bu füze etkinliğinin Suriye-İsrail sınırına nazaran daha etkili göründüğü söylenebilir.
İran son olarak Irak’ta da füze kapasitesi geliştirmek istemektedir. İran bunun için Irak farklı yerlerindeki üs, kamp ve geniş alanlı kapalı erişimli yerleri kullanmaktadır. Bunlardan biri Bağdat kuzeyi Bakuba, daha kuzeyinde Eşref kampıdır. İsrail uçakları 28-29.Temmuz’da gece saatlerinde Eşref kampını vurmuştur. Eşref kamp vurulma uydu görüntüleri izlenmiştir.
İran’ın elindeki balistik füze sayısını artırdığı, bunları, kendi ülkesinden başka Suriye, Irak, Yemen’e yerleştirmek istediği açıktır. Benzer durum Suud-BAE cihetinden caridir. Suud-BAE’de bölgedeki füze varlıklarını hem artırmak/çeşitlendirmek istemekte, hem de ülkeleri dışında konuşlandırmaktadır.
Suud-BAE Amerikan THAAD sistemleri edinmekte/edinecektir. Suud-BAE’nin aynı zamanda S-400 almayı hedeflediğini ekleyelim. Bunların Türkiye aleyhine oluşu bir yana S-400 alımının ne kadar yerinde oluşunu teyit ettiği açıktır!
Suud-BAE ve İsrail, bölgedeki Türkiye ve İran karşıtı politikalarına ABD tam iştirakini temin etmiş haldedir. Suud-BAE-İsrail, ortak askerî kapasite geliştirme ve nüfuz alanı genişletme hamlesindedir. Askerî kapasitelerinin ne kadar geliştirildiği ortadadır.
Nüfuz alanı olarak başta Mısır, Ürdün, Sudan, kısmen Libya genişledikleri katidir. Tunus-Cezayir hamleleri devrededir. Irak ve Suriye hamleleri akim kalmıştır. İran karşı atakta Yemen başlıca olanıdır. Türkiye karşı atakta, Katar, Somali ve kısmen Sudan-Libya ilk akla gelenleridir. Türkiye ayrıca Irak-Suriye’de ABD destekli Suud-Körfez ve İsrail hamlesini bertaraf aşamasındadır.

Suud-BAE-Körfez ülkeleri İran karşıtı politikalarına ABD’yi tam-iştirak ettirip nükleer anlaşma iptal ettirip ekonomik yaptırımları devreye aldırtıp bölgede yarı-askerî abluka uygulatmaktadır. ABD siyaset ve finans kurumları İran karşıtı Suud-BAE-Körfez politikalarının tam iştirakçisi ve askerî dâhil uygulayıcısıdır. CENTCOM, Washington yerine Riyad ve Tel-Aviv’e (Kudüs’e) daha çok kulak vermektedir. Tüm buna rağmen Suud-BAE-Körfez ülkeleri işleyişten memnun değildir.
Suud-BAE-Körfez planlamasına göre İran’a ekonomik yaptırım ve yarı-askerî abluka uygulanacak, hem ham-petrol fiyatları artacak hem de bundan sadece kendileri yararlanacaktı. Grafikten izleneceği üzere aksi varittir. Siyasi Risk İzlek son raporlamamızda ikaz ettik.
Son on yıllarda Suud, petrol fiyatlarını set edememekteydi. Rusya, her defasında Suud jeo-politik hamlelerini bir yolla boşa çıkartmaktaydı. İran ham-petrol ihracatı ciddi sınırlansa bile az da olsa bir yolla piyasaya girmekteydi. Ve bu kaçak giriş, ABD artan arzıyla birlikte petrol fiyatlarını aşağı çekmekteydi. General Hafter karşıtı Türkiye yanlısı ve Türkiye işbirliğinde Libya petrol arzı keza!
Suud-BAE-Körfez ülkeleri İran etrafına dizilmiş ABD donanma ve hava kuvvetlerinin işe yaramadığını fark etmiştir. ABD de fark etmiştir. Suud-BAE-

Körfez ülkeleri İran’la düşük profil olduğunu iddia ettikleri diplomatik temasa geçmişlerdir. ABD, yasaklı/yaptırıma tâbi kıldığı İran’ın Dışişleri Bakanı Zarifi ile el-altından temas gayretinde denilmektedir.
İsrail ise İran’a karşı sertlikten yana, vurmaya açık ve hazır olduğunu sürekli tekrarlamaktadır. İsrail’de seçimler iktidar ve netlik temin etmemiş, Netanyahu karmaşık/zayıf koalisyonunu bir arada tutmak ve tekrar seçilmek için dış-desteğe muhtaçtır. Koalisyon pekiştirme ve politik üstünlük için Netanyahu, Eylül’deki seçim takvimine göre hareket etmekten çekinmeyecektir.
İkaz edelim; Suud’un eli İsrail siyasetinde de söz sahibidir. Suud-BAE-Körfez ülkeleriyle İsrail arasında İran’a dönük ayrışma başlamıştır demek için hayli erkendir. İsrail ve ABD’nin bu tür sapma/ayrışmalarda toparlayıcı vuruş yapabildiğini ikaz etmek gerekir. Çobanın sopası uzun ve acıtıcıdır!
İran, İsrail ve Suud-BAE-Körfez ülkelerinde kıpırdanmalar böyledir.

 S Bilişim Danışmanlık
 
                                  ***
                               Yasal Uyarı
 
 Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.Yatırım danışmanlığı hizmeti ; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır.Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabılır.Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.