Bankalar, 3. çeyrekte yurt içi ve yurt dışı fonlama koşullarında gevşeme bekliyor

Merkez Bankası'nın dönemi "Banka Kredileri Eğilim Anketi" yayınlandı.

 Anket sonuçlarının değerlendirmesi aşağıda yer alıyor:

Bankaların 2021 yılının ikinci çeyreğine ilişkin değerlendirmeleri ile üçüncü çeyreğine ilişkin beklentilerini içeren Banka
Kredileri Eğilim Anketi sonuçları incelendiğinde(1)
,
2021 yılının ikinci çeyreğinde, bankaların genel olarak işletmelere kullandırdıkları kredilere uyguladıkları standartları
temelde aynı bıraktığı görülmekle birlikte, alt kırılımlar incelendiğinde, küçük ve orta ölçekli işletmelere verilen
kredilerde, uzun vadeli kredilerde ve yabancı para cinsinden açılan kredilerde sıkılaşma olduğu gözlenmektedir.
Bireysel krediler için de standartların tüm kredi türlerinde aynı kaldığı gözlenmektedir. 2021 yılının üçüncü çeyreği için
bankaların beklentisi, genel olarak işletme kredilerine uygulanan standartların temelde aynı bırakılacağı yönündedir.
Bireysel kredilerde de beklenti, tüm kredi türlerinde standartların temelde aynı kalacağı yönündedir.
Anket sonuçları kredi talebi açısından incelendiğinde, 2021 yılının ikinci çeyreğinde, tüm işletme kredi türleri için talepte
artış olduğu görülmektedir. Bireysel kredi türlerinde konut ve diğer bireysel kredi taleplerinde, bir önceki dönemin
aksine, talepte artış olduğu, taşıt kredilerinde ise talebin temelde aynı kaldığı görülmektedir. 2021 yılının üçüncü çeyreği
için beklenti, yabancı para cinsinden açılan krediler hariç tüm işletme kredi türlerinde talebin artacağı yönündedir.
Bireysel kredilere ilişkin beklentiler, konut ve diğer bireysel kredi türlerinde talebin artmaya devam edeceği, taşıt
kredilerinde ise talebin temelde aynı kalacağı yönündedir.

Bankaların fon sağlama imkânlarının gelişimi incelendiğinde, yılın ikinci çeyreğinde yurt içi fonlama koşullarının
sıkılaşmaya, yurt dışı fonlama koşullarının ise az da olsa gevşemeye devam ettiği görülmektedir. 2021 yılının üçüncü
çeyreğine ilişkin beklentiler, yurt içi ve yurt dışı fonlama koşullarında gevşeme olacağı yönündedir.

2021 yılının ikinci çeyreğinde, bankaların genel olarak işletmelere kullandırdıkları kredilere uyguladıkları standartları temelde
aynı bıraktığı görülmektedir. Standartları sıkılaştırıcı yönde etkileyen faktörler genel ekonomik faaliyetlere ilişkin beklentiler,
endüstri ya da firmalara ilişkin görünüm ve fon maliyetleri ve bilanço kısıtlamaları olurken, standartları gevşetici yönde
etkileyen faktör rekabet baskısı olmuştur. 2021 yılının üçüncü çeyreği için bankaların beklentisi, genel olarak işletme
kredilerine uygulanan standartların temelde aynı bırakılacağı yönündedir (Grafik 1).
Konut kredilerine uygulanan standartların yılın ikinci çeyreğinde temelde aynı kaldığı gözlenmektedir. Konut kredilerinde risk
algılaması standartları sıkılaştırıcı yönde etkileyen tek faktör olmuştur. Yılın üçüncü çeyreği için beklenti, standartların aynı
kalmaya devam edeceği yönündedir (Grafik 2).


II. Kredi Talepleri
İşletmelerin banka kredilerine olan talebi incelendiğinde, yılın ikinci çeyreğinde tüm işletme kredi türleri için talepte artış
olduğu görülmektedir. Stok artırımı ve işletme sermayesi ile satıcıların peşin alımlarda uyguladığı iskonto ve kolaylıklar talebi
en çok artıran faktörler olmuştur. 2021 yılının üçüncü çeyreği için beklenti, yabancı para cinsinden açılan krediler hariç tüm
işletme kredi türlerinde talebin artacağı yönündedir (Grafik 5).
Bireysel kredilerden konut kredi talebinde önceki dönemlerde yaşanan azalış yılın ikinci çeyreğinde artışa dönmüştür. Yılın
üçüncü çeyreği için beklenti, konut kredi taleplerinde artışın devam edeceği yönündedir (Grafik 6).

Bireysel kredilerden taşıt kredilerine olan talep yılın ikinci çeyreğinde temelde aynı kalmıştır. Alternatif finansman
kullanımı talebi azaltıcı yönde etkileyen en önemli faktör olmuştur. Taşıt kredilerine olan talebin üçüncü çeyrekte de
temelde aynı kalması beklenmektedir (Grafik 7).
Diğer bireysel kredilere yönelik talepte önceki dönemlerde görülen azalış yılın ikinci çeyreğinde artışa dönmüştür. Bu
kredi türünde de alternatif finansman kullanımı talebi azaltıcı yönde etkileyen en önemli faktör olmuştur. Yılın üçüncü
çeyreğinde diğer bireysel kredilere ilişkin talebin artmaya devam etmesi beklenmektir (Grafik 8).

III. Kredi Koşul ve Kuralları

İşletmelere kullandırılan kredilere uygulanan koşul ve kurallara bakıldığında; daha riskli krediler üzerindeki kar marjının
artırıldığı, ortalama krediler üzerindeki kâr marjının ise azaltıldığı gözlenmektedir. Teminat ihtiyacı ile faiz dışında alınan ücret
ve komisyonlara ilişkin koşul ve kurallar sıkılaştırılırken, kredi sözleşmesi özel koşulları, vade ve kredi ya da kredi limitinin
büyüklüğüne ilişkin koşul ve kuralların ise gevşetildiği görülmektedir.
Bireysel kredilere uygulanan koşul ve kurallar incelendiğinde, ortalama krediler ve daha riskli krediler üzerindeki kar marjının
konut kredilerinde ve diğer bireysel kredilerde aynı bırakıldığı gözlenmektedir. Öte yandan, taşıt kredilerine uygulanan koşul
ve kurallara bakıldığında ortalama krediler üzerindeki kar marjının artırıldığı, daha riskli krediler üzerindeki kar marjının ise
aynı bırakıldığı gözlenmektedir. Teminat ihtiyacına ilişkin koşul ve kurallar bütün bireysel kredi türlerinde sıkılaştırılırken,
konut kredilerinde diğer durum ve şartlara ilişkin tüm koşul ve kuralların da sıkılaştırıldığı görülmektedir.

IV. Fonlama Koşulları
Bankaların fon sağlama imkânlarının gelişimi incelendiğinde; 2021 yılının ikinci çeyreğinde yurt içi fonlama koşullarının
sıkılaşmaya, yurt dışı fonlama koşullarının ise az da olsa gevşemeye devam ettiği görülmektedir. Yurt dışı fonlama maliyeti
ile yurt dışı fonlamaya ilişkin diğer koşul ve kurallar yurt dışı fonlama koşullarını gevşetici yönde etkilemiştir. 2021 yılının
üçüncü çeyreği için beklentiler, yurt içi ve yurt dışı fonlama koşullarında gevşeme olacağı yönündedir (Grafik 9 ve Grafik 10).