Genel ekonomik faaliyetlere ilişkin beklentiler tüm kredi türlerini sıkılaştırıcı yönde etkiledi - TCMB anketi

Merkez Bankası'nın dönemi "Banka Kredileri Eğilim Anketi" yayınlandı.

 Anket sonuçlarının değerlendirmesi aşağıda yer alıyor:

Bankaların 2018 yılının üçüncü çeyreğine ilişkin değerlendirmeleri ile 2018 yılının dördüncü
çeyreğine ilişkin beklentilerini içeren Banka Kredileri Eğilim Anketi’nin 2018 yılı 3. çeyrek
sonuçları incelendiğinde,

Bankaların, tüm kredi türleri için uyguladıkları standartları sıkılaştırdığı
görülmektedir. Genel ekonomik faaliyetlere ilişkin beklentiler tüm kredi türlerini
sıkılaştırıcı yönde etkilerken, işletmelere verilen kredilerde standartların
sıkılaştırılmasındaki en etkili faktör endüstri ya da firmalara ilişkin görünüm olmuştur.
2018 yılının dördüncü çeyreği için beklentiler ise işletmelere verilen kredilerde
standartların sıkılaşmaya devam edeceği, tüm bireysel kredi türlerinde ise standartların
aynı kalacağı yönündedir.

Anket sonuçları kredi talebi açısından incelendiğinde, yılın üçüncü çeyreğinde
işletmelerin kredi talepleri genel olarak azalmıştır. Özellikle yabancı para cinsinden
açılan kredi, büyük işletmelere verilen kredi ve kısa vadeli kredi taleplerinde güçlü bir
azalış görülmüştür. Tüm bireysel kredi türlerinde ise kredi taleplerindeki azalış bir
önceki döneme göre güçlenerek devam etmiştir. Talebi azaltıcı yönde etkileyen en
önemli faktörün her kredi türünün kendi piyasasına ilişkin beklentiler olduğu
görülmektedir. Yılın dördüncü çeyreğine ilişkin işletmelere verilen kredi talebi
beklentileri; yabancı para cinsinden açılan kredi talebindeki azalışın zayıflayarak devam
edeceği, diğer kredi türlerine ilişkin taleplerin ise artacağı yönündedir. Tüm bireysel
kredi türlerinde beklentiler, kredi talebindeki azalışın devam edeceği yönündedir.

Bankaların fon sağlama imkânlarının gelişimi incelendiğinde, yılın üçüncü çeyreğinde
yurt içi ve yurt dışı fonlama koşullarındaki sıkılaşma güçlenerek devam etmiştir. 2018
yılı dördüncü çeyreği için bankaların beklentileri söz konusu eğilimin devam edeceği
yönündedir.

Bankalar, işletmellere kullandırılan kredilere uygulanan standartları geçen dönem
beklentilerinin üzerinde sıkılaştırmıştır. İşletme kredilerine uygulanan standartları gevşetici
yönde etkileyen faktör bulunmazken, standartların sıkılaştırılmasındaki en etkili
faktörlerin; endüstri ya da firmalara ilişkin görünüm, genel ekonomik faaliyetlere ilişkin
beklentiler ile para ve tahvil piyasasına erişim olanağı olduğu görülmektedir. 2018 yılının
dördüncü çeyreği için bankaların beklentisi, standartların sıkılaştırılmaya devam edeceği
yönündedir .

 Bireysel kredilere uygulanan standartların değişimi incelendiğinde; bankaların tüm kredi türlerine
uyguladığı standartların güçlenerek sıkılaşmaya devam ettiği görülmektedir. Konut, taşıt ve diğer
kredilerde tüm faktörler standartları sıkılaştırıcı yönde etkilerken, üç kredi türünde de genel
ekonomik faaliyetlere ilişkin beklentiler kredileri sıkılaştırıcı yönde etkileyen en önemli faktör
olmuştur. Gelecek çeyrek dönem için beklentiler, tüm bireysel kredi türlerinde standartların temelde
aynı kalacağı yönündedir .

2018 yılının üçüncü çeyreğinde kredi talepleri incelendiğinde;

 İşletmelerin banka kredilerine olan talebi genel olarak azalış göstermiştir. Küçük-orta ölçekli
işletmelere verilen kredi taleplerinde önceki dönem başlayan azalış devam ederken, büyük
işletmelere verilen kredi talepleri ve kısa vadeli kredi talepleri bu dönemde azalmaya başlamıştır.
Uzun vadeli kredi taleplerindeki azalış ise devam etmiştir. Ayrıca bu dönemde, Türk Lirası kredi
talebinde azalış başlarken, yabancı para cinsinden açılan kredi talebindeki azalışın güçlenerek devam
ettiği gözlenmiştir. Bireysel kredi türleri açısından incelendiğinde konut, taşıt ve diğer kredi
taleplerinde azalış güçlenerek devam etmiştir. 2018 yılının dördüncü çeyreğinde, tüm bireysel
kredi türlerinde talebin azalması beklenmektedir

İşletmelere verilen kredilerde, sabit yatırım, birleşmeler/satın almalar ve yeniden yapılanma,
stok artırımı ve işletme sermayesi, borçlanmak için menkul kıymett ihracı ve hisse senedi ihracı talebi
azaltıcı yönde etkileyen faktörler olurken; borcun yeniden yapılandırılması, satıcıların peşin alımlarda
uyguladığı iskonto ve kolaylıklar, diğer bankalardan alınan krediler, banka dışı mali kesimden alınan
krediler ile iç finansman talebi artırıcı yönde etkileyen faktörler olmuştur
.
 Bireysel kredi türlerinden konut kredisi talebini etkileyen faktörlere bakıldığında; konut piyasasına
ilişkin beklentiler, tüketici güveni, konut alımı dışındaki tüketim harcamaları, bireysel tasarruflar
ve diğer bankalardan sağlanan krediler talebi azaltıcı yönde etkilerken, vergi ve fonlar ile diğer
finansman kaynakları talebi artırıcı yönde etkileyen faktörler olmuştur.

 Taşıt kredilerinde taşıt piyasasına ilişkin beklentiler, taşıt alımı dışındaki tüketim
harcamaları, tüketici güveni, diğer bankalardan sağlanan krediler, diğer finansman kaynakları ve
bireysel tasarruflar talebi azaltıcı yönde etkilerken, talebi artıcı yönde etkileyen faktör
bulunmamaktadır. Diğğer bireysel kredilerde ise dayanıklı tüketim mallarına yapılan harcama,
tüketici güveni, bireysel tasarruflar, menkul kıymet alımları, diğer bankalardan sağlanan
krediler ve diğer finansman kaynakları talebi azaltıcı yönde etkilerken, talebi artırıcı yönde
etkileyen faktör bulunmamaktadır

İşletmelere kullandırılan kredilere uygulanan kredi koşul ve kurallarına bakıldığında; ortalama krediler ve daha
riskli krediler üzerindeki kar marjının artırıldığı, faiz dışında alınan ücret ve komisyonlar, kredi ya da kredi limitinin
büyüklüğü, vade, teminat ihtiyacı, kredi sözleşmesi özel koşullarına ilişkin koşul ve kuralların da sıkılaştırıldığı
görülmektedir.

Konut kredilerine uygulanan koşul ve kurallar açısından bakıldığında; faiz dışında alınan ücret ve komisyonlar
haricindeki tüm faktörlere ilişkin koşul ve kuralların sıkılaştırıldığı görülmektedir. Taşıt kredilerinde ortalama
krediler ve daha riskli krediler üzerindeki kar marjının artırıldığı, ayrıca teminat ihtiyacı ve faiz dışında alıınan ücret
ve komisyonlara ilişkin koşul ve kuralların da sıkılaştırıldığı görülmektedir. Benzer şekilde diğer kredilerde de
ortalama krediler ve daha riskli krediler üzerindeki kar marjının artırıldığı, ayrıca faiz dışında alınan ücret ve
komisyonlar, vade ve teminat ihtiyacına ilişkin koşul ve kuralların da sıkılaştırıldığı görülmektedir.

Bankaların fon sağlama imkânlarının gelişimi incelendiğinde; yılın üçüncü çeyreğinde yurt içi ve yurt
dışı fonlama koşullarındaki sıkılaşmanın güçlenerek devam ettiği görülmektedir. Yurt dışı fonlama
maliyeti ve diğer koşul ve kurallar, yurt dışı fonlama koşullarını sıkılaştırıcı yönde etkilemiştir. 2018 yılı
dördüncü çeyreği için beklenti, yurt içi ve yurt dışı fonlama koşullarındaki sıkılaşmanın süreceği
yönündedir.