• OVP, gıda üretim planlaması ve ilişkili kamu yatırımları konularında kalıcı bir tedbir paketi öngörmediği için enflasyon seviyesinin tamamen döviz kurlarındaki artışa bağlı hale gelmesine yol açılmaktadır. Döviz kurları ise sermaye girişlerine, turizm gelirlerine ve dış ticaret hareketlerine bağlı olarak şekillenmektedir. Sermeye girişleri olmadan diğer iki kaynak nette pozitif giriş sağlamaya yetmiyor. Dolayısıyla bundan sonraki dönemde sermaye girişlerinin seyri kritik önemde olmaya devam edecektir. Sermaye girişleri de küresel ekonomilerdeki gelişmeler ve mevcut hükumetin dış ilişkilerde göstereceği küresel entegrasyon eğilimi tarafından belirlenmektedir.
• Net hata/noksan kalemi altında sermaye giriş ve çıkışlarındaki kayıt dışılığın yüksek seyretmesi, ani ve spekülatif kayıp ve kazançları artırmakta, küçük yatırımcıları dışarı atarak sermaye piyasalarının genişlemesini önlemektedir. Cari açığın yarısından da fazla bir tutara ulaşan bir kalem esasında ölçüm hatası olarak değerlendirilmeyip, sebebinin bulunup açıklanması ve ödemeler dengesi tablosundaki net hata noksan kalemi yerine, ilgili kalemine aktarılması gerekir. Net hata ve noksan kaleminin yüksekliği, ödemeler dengesinin finansman kalemleri üzerinde şu ana kadar yapılan tüm analizlerin doğruluk payının zayıf kalmasına sebep olmaktadır.
• Türk bankacılık kesiminin yüksek dış borç çevirme oranı, yükselen maliyetlerle birlikte orta ve uzun vadede aynen devam edeceği beklentisi, finansal piyasalarda ani duruş riskine karşı otomatik stabilizatör görevi üstelenmektedir.
• Enerji fiyatlarındaki küresel gelişmeler Türkiye ekonomisinin döviz talebi üzerinde ölçek oynaklığına ve tahmin güçlüğüne sebep olmaktadır. Hane halklarının satın alma güçlerini koruma güdüsüyle yürüyen döviz alım talebi KKM yoluyla önemli ölçüde sınırlanmış olmakla beraber, ithalata dayalı döviz talebi tüm canlılığıyla ve artarak devam edecek, enerji talebinin yaratacağı döviz talebinin ölçeği ise enerji fiyatlarındaki küresel gelişmelere göre şekillenecektir.
• Türkiye ekonomisinde, enflasyonun kontrolü döviz fiyatlarının kontrolüne indirgenmiş, enflasyon hedeflemesi ortadan kaldırılmıştır. Döviz kurlarının kontrolü için gerekli olan faiz politikası ideolojik nedenlerle tamamen devre dışı bırakıldığı için emir kumanda zinciri içerinde piyasa dışı önlemler ve kısmi sermaye kontrolleri devreye alınmış ve genel ekonominin dengeleri hepten bozulmuştur. Zira uluslararası sermaye hareketleri serbestisi içerisinnde faizi ve döviz kurunu aynı anda kontrol etmek mümkün değildir.
• Makro ekonomik koşulların dışında belirlenen Merkez Bankası politika faiz oranı ile piyasa faiz oranları arasındaki ilişkinin dışsal zorlamalarla birbirine yakınsatılmaya çalışılması, parasal aktarım mekanizmalarının düzelmesine ve kredi-mevduat çarpanlarının sağlıklı hale gelmesine beklenen katkıyı sağlamayacağının bilinmesi gerekir.
• Türkiye ekonomisine özgü enflasyon, talep kaynaklı değil, üretim, bölüşüm ve istihdam sahalarında tarihsel olarak oluşmuş olan yapısal bozuklukların bileşkesidir. Dolayısıyla talep daraltılmasına dayalı önlemler enflasyonu düşürmeye değil yoksulluğun artışına yol açacaktır.
• Dolarizasyon bağımlılığı yapısal sorun haline gelen ve sermaye hareketlerine açık olan ekonomilerin başında gelen Türkiye ekonomisinin, küresel faiz oranlarından bağımsız bir para politikası uygulamaya çalışmasının imkânı yoktur.
• İthal ikameci girişimlerin başlamasını mümkün kılacak bir kamusal öncülüğün bugüne kadar yaratılamamış olunması, cari açık probleminin uzun vadede de aynen devam edeceğini işaret etmektedir. İthalatın dışa bağımlılık oranını azaltacak şekilde, kamu veya özel sektör tarafından ikame yatırım girişimleri henüz başlamadığı veya en azından planlanmadığı için, yüksek cari açığın uzun vadede daha da artarak devam edeceği öngörülmektedir. Kamusal öncülük olmadan, ithal ikameci girişimlerin başlaması mümkün değildir.
Orhan Ökmen
Başkan
Sesmir Kurumsal ve Finansal Danışmanlık A.Ş
***
Yasal Uyarı
Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.Yatırım danışmanlığı hizmeti ; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır.Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabılır.Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.
Makro analiz (Sesmir)
Diğer Haberler
Facebookta Paylaş