SPK, bankaların sermaye piyasası araçlarının kredili alımına ilişkin olarak elektronik karar defteri tutma ve grup kredisi tahsisi ile ilgili olarak MKK'ya bildirim yapma yükümlülüklerinin bulunmadığına karar verdi

Konuya ilişkin aşağıdaki açıklama Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) bülteninde yer aldı.
 
" Kurul Karar Organı’nın i-SPK.45.5 (16/06/2022 tarihli ve 32/917 s.k.) sayılı İlke Kararı:

Kurul Karar Organı’nın i-SPK.45.4 (24/03/2022 tarihli ve 14/461 s.k.) sayılı İlke Kararı ile ortaklıkların paylarının ilk halka arzında aracı kurumlar tarafından kredili işleme konu taleplerin (II-5.2 sayılı Sermaye Piyasası Araçlarının Satışı Tebliği’nin 5 inci maddesinin beşinci fıkrası uyarınca nakit talep olarak değerlendirilmektedir.) toplanmasına ilişkin uygulamanın yeknesaklaştırılmasını ve kredili sermaye piyasası aracı işlemlerine ilişkin bazı hususlarda uygulamanın yönlendirilmesini teminen belirlenen ilke ve esaslar kamuoyuna duyurulmuştur.
İlke Kararı ile ilgili olarak Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği tarafından Kurulumuza iletilen talepler göz önünde bulundurularak, bazı hususların uygulanmasına yönelik ilave açıklamaların yapılması gereği ortaya çıkmış, bu nedenle 24/03/2022 tarihli ve 14/461 sayılı İlke Kararı kapsamında, aşağıda belirtilen hususlar çerçevesinde açıklayıcı yeni bir İlke Kararı alınmasına karar verilmiştir:

“A) Ortaklıkların paylarının ilk halka arzında, payları satın almak isteyen yatırımcıların taleplerinin II-5.2 sayılı Sermaye Piyasası Araçlarının Satışı Tebliği’nin (II-5.2 sayılı Tebliğ) beşinci maddesinin beş ve altıncı fıkralarında belirtilen usul ve esaslara göre toplanması zorunludur. Bu kapsamda, yatırımcıların taleplerini ilettikleri aracı kurumlardaki hesaplarında bulunan nakit tutarlarıyla veya II-5.2 sayılı Tebliğ’in 5 inci maddesinin altıncı fıkrası kapsamındaki varlıkların izahnamede belirtilen şekilde blokajı yoluyla talepte bulunmaları gerekmektedir. Seri: V, No: 65 sayılı Sermaye Piyasası Araçlarının Kredili Alım, Açığa Satış ve Ödünç Alma ve Verme İşlemleri Hakkında Tebliğ’in (Seri: V, No:65 sayılı Tebliğ) 15 inci maddesi çerçevesinde halka arz sırasında yasağa tabi olmayan konsorsiyum üyesi aracı kurumlar tarafından müşterilerine kredili sermaye piyasası aracı işlemi yaptırılabilir. Ancak, bu şekilde kredili sermaye piyasası aracı işlemleri yaptırılması halinde, yatırımcılar tarafından halka arza ilişkin talebin iletildiği anda, kredi olarak kullandırılan nakdin, nakit başvurularda olduğu gibi ilgili banka hesabına aktarılmak üzere aracı kurumlar tarafından ayrı bir hesapta bloke edilmesi ve talep iletim anından başlamak üzere başta genel işlem sınırları, özel işlem sınırları ve asgari özkaynak oranları olmak üzere Seri: V, No:65 sayılı Tebliğ’in kredili sermaye piyasası işlemlerine ilişkin hükümlerine uygun hareket edilmesi zorunludur. Aracı kurumlar tarafından, payların halka arzına ilişkin birincil piyasa işlemlerinde ve talep toplanmasında Seri: V, No:65 sayılı Tebliğ’in 9 uncu maddesi kapsamında müşterilerine satın alınmak üzere talepte bulunulan payların değerinden daha az net varlıkla işlem yaptırılamaz.

Bu kapsamda;

a) i. Kurumsal yatırımcıların (II-5.2 sayılı Tebliğ’in 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (j) bendinde tanımlandığı üzere Kurulun yatırım kuruluşlarına ilişkin düzenlemelerinde tanımlanan ve talebe dayalı olarak profesyonel kabul edilenler dışındaki profesyonel müşteriler)
- Nakit başvurularında ödenmeme riskinin yetkili kuruluşlarca üstlenilmesi kaydıyla, sermaye piyasası aracının bedelini talep toplama süresinin bitimini takiben de ödeyebileceğine, bir başka deyişle, kurumsal yatırımcıların nakit talep iletimi anında, satın almak istedikleri payların bedeline tekabül eden nakdin izahnamede belirtilen ilgili banka hesabına aktarılmak üzere aracı kurumlar tarafından ayrı bir hesapta bloke edilmesine gerek bulunmadığına,
- Kredi kullanmak suretiyle nakit talepte bulunmaları halinde ise, satın almak istedikleri payların bedeline tekabül eden nakdin izahnamede belirtilen ilgili banka hesabına aktarılmak üzere aracı kurumlar tarafından ayrı bir hesapta bloke edilmesi gerektiğine,
ii. Bireysel yatırımcıların (II-5.2 sayılı Tebliğ’in 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde tanımlandığı üzere kurumsal yatırımcı tanımı dışında kalan gerçek ve tüzel kişiler) nakit talepte bulunmaları halinde, satın almak istedikleri payların bedeline tekabül eden nakdi (kredi kullanmak suretiyle nakit talepte bulunmaları hali de dâhil olmak üzere), talep anında ilgili yatırım kuruluşuna tevdi etmeleri gerektiğine ve bu nakdin talep iletimi anında, izahnamede belirtilen ilgili banka hesabına aktarılmak üzere aracı kurumlar tarafından ayrı bir hesapta bloke edilmesi gerektiğine,
iii. II-5.2 sayılı Tebliğ’in 5 inci maddesinin altıncı fıkrası kapsamında talepte bulunulması halinde, bireysel ve kurumsal yatırımcıların aynı esaslara tabi olmasına,
b) Halka arza katılım amacıyla tahsil edilen yatırımcı nakdinin hem halka arza katılım saikiyle blokaja alınmasının, hem de kredili sermaye piyasası aracı alımı işlemlerinde özkaynağa kabul edilmesinin mümkün olmadığına,
c) Nakit başvurular kapsamında müşterilere tahsis edilen kredilerin aktarıldığı hesapta bulunan nakdin, aracı kurum tarafından nemalandırılması usulünün anaparanın zarara uğratılmaması ve yatırımcıların satın almak istedikleri payların bedelinin, izahnamede yer alan süre içinde izahnamede belirtilen ilgili banka hesabına aktarılması kaydıyla taraflar arasında serbestçe belirlenebileceğine ve yatırımcılara tahsis edilen krediye ilişkin faiz hesaplaması hususunda; ilgili izahnamelerde işbu ilke kararıyla uyumlu olacak biçimde kredi kullanılabileceğine dair hükme yer verilmiş olması şartıyla hangi tarih aralığının esas alınacağının taraflar arasında akdedilecek çerçeve sözleşme hükümleri uyarınca tayin edilebileceğine,
ç) Aracı kurumlarca, yatırımcıların talepleri karşılığında nakit veyahut kıymetin, yukarıda (c) bendinde belirtilen nemalandırma işlemlerine ilişkin hususlar saklı kalmak kaydıyla, blokaja alınması gerektiğine, herhangi bir teminat alınmaksızın (kredi limiti olup kredi kullandırılmamış ya da limit boşluğu olan yatırımcılar da dâhil) yatırımcı taleplerinin (açık takas pozisyonu uygulaması çerçevesinde) kabul edilemeyeceğine, bir başka deyişle, ortaklıkların paylarının ilk halka arzında talep toplanmasında Seri: V, No:65 sayılı Tebliğ’in “Takas süresi içerisinde yapılan işlemlerin teminatlandırılması” başlıklı 9 uncu maddesi kapsamında işlem yaptırılamayacağına,
d) Yatırımcıların hesaplarında bulunan sermaye piyasası araçlarının, kredili işleme konu olacak taleplerde özkaynak olarak kabulünde veya II-5.2 sayılı Tebliğ’in 5 inci maddesinin altıncı fıkrası kapsamında varlıkların blokaja konulması suretiyle iletilecek taleplerde blokaja konu edilen varlık karşılığında bulunulabilecek talep tutarının hesaplanmasında, Seri: V, No:65 sayılı Tebliğ’in 12 nci maddesinde yer verilen hususların uygulanması gerektiğine,
e) II-5.1 sayılı İzahname ve İhraç Belgesi Tebliği’nin 5 inci maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca borsada işlem görmesi zorunlu olan sermaye piyasası araçlarının ihraç edilmek istenmesi durumunda, ihraççıların Kurul’a yapacakları onay başvurusunun yanı sıra ihraç edilecek sermaye piyasası araçlarının işlem görmesi için borsaya başvurmalarının zorunlu olduğu ve izahnamelerde ilgili payın işlem göreceği pazara ilişkin Borsa İstanbul A.Ş. görüşüne yer verildiği göz önünde bulundurularak; aracı kurumların muhasebe sistemlerinde takibe imkân verilmesi koşuluyla, yatırımcıların talep oluşturmasından itibaren talebe konu payın, halka arz değeri ve izahnamede yer verilen Borsa İstanbul A.Ş. görüşünde belirtilen işlem göreceği pazarın değerleme katsayısı dikkate alınarak; Seri: V, No:65 sayılı Tebliğ’in ilgili maddeleri kapsamında yatırımcının özkaynağı, limitleri ve özkaynak koruma oranı hesaplamalarına dâhil edilebilmesine
karar verilmiştir.
B) Seri: V, No: 65 sayılı Tebliğ’in 5 inci maddesinin ikinci fıkrasının uygulanmasına ilişkin olarak (halka arzlarla sınırlı olmaksızın tüm işlemlerde):
- Kredili işlem sözleşmesi imzalanan her müşteri için kredi komitesi tarafından kredi limiti belirlenmesi ve belirlenen bu limitin kararın alındığı tarihte veri depolama kuruluşuna bildirilmesi zorunludur. Kredi limiti belirlenmesi sırasında müşterilerin malvarlığı, ödeme gücü, likiditesi ve diğer tüm gerekli tevsik edici bilgi ve belgelerin temin edilmesi şarttır.
- Kredi komitesi karar defterinde yer alan kararlar için elektronik ortamda da bir defter tutulur ve alınan kararlar kredi komitesi karar defterinin imzalandığı tarihte Kurul’un belge ve kayıt düzenlemeleri uyarınca tarih ve sıra numarası verilmek suretiyle zaman damgalı olarak elektronik karar defterine de kaydedilir.
Bu kapsamda,
i) Kredi komitesi karar defterinin imzalandığı tarihte Kurulumuzun belge ve kayıt düzenlemeleri uyarınca tarih ve sıra numarası verilmesi,
ii) Kredi komitesi kararlarına ilişkin kayıtların değiştirilemeyecek şekilde log kaydının tutulması,
iii) Kredi komitesi karar defterinin ilgili sayfasının taranarak e-YKS sisteminde elektronik olarak imzalanması,
suretiyle Merkezi Kayıt Kuruluşu A.Ş.’nin e-YKS sisteminin kullanılması halinde, aracı kurumların kredi komitesi elektronik karar defteri tutma yükümlülüğünün yerine getirilmiş sayılmasına karar verilmiştir.
Aracı kurumlar nezdinde zaman damgalı olarak tutulacak elektronik karar defteri uygulamasına yönelik gerekli hazırlıkların 31.12.2022 tarihine kadar tamamlanarak uygulanmaya başlanması gerekmektedir.
- Seri: V, No: 65 sayılı Tebliğ’in 5 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca; görev ve yetkilerin aracı kurumların iç kontrol prosedürlerinde belirlenmesi şartıyla, kredi komitesi tarafından müşteriler için kredi limiti belirleme yetkisi, toplamda aracı kurumun Seri: V, No: 65 sayılı Tebliğ’in 7 nci maddesinde belirtilen özsermayesinin %5’ini aşmayacak şekilde genel müdür ve/veya genel müdür yardımcılarına devredilebilir. Yetki devri yapılan genel müdür ve/veya genel müdür yardımcıları tarafından müşteri için belirlenen kredili limitinin daha sonra kredi komitesi tarafından da onaylanması halinde, genel müdür ve/veya genel müdür yardımcıları tarafından daha önce belirlenen limitler, daha sonra verilecek limitler için yapılacak hesaplamada dikkate alınmaz.
- Aracı kurumlar tarafından, Seri: V, No: 65 sayılı Tebliğ’in 8 inci maddesinin üçüncü fıkrası kapsamındaki müşteriler için ayrıca bir grup kredisi limiti tanımlanması zorunludur. Bu kapsamdaki müşterilere tahsis edilen grup kredisi limitleri hem kredi komitesi karar defterine hem de elektronik karar defterine işlenir, kararın alındığı tarihte veri depolama kuruluşuna bildirilir.
- Bankaların, işbu İlke Kararı uyarınca sermaye piyasası araçlarının kredili alımına ilişkin olarak elektronik karar defteri tutma ve grup kredisi tahsisi ile ilgili olarak Merkezi Kayıt Kuruluşu A.Ş.’ye bildirim yapma yükümlülüklerinin bulunmadığına karar verilmiştir.”"