TCMB, başta enerji olmak üzere uluslararası emtia fiyatlarında sektörler geneline yayılan yükselişler ile tedarik zincirlerindeki aksamalar neticesinde üretici fiyatlarındaki artışlar sürdü

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayınlanan Şubat ayı enflasyon rakamlarını değerlendirdi.

 Bankanın enflasyon değerlendirmesinin tamamı aşağıda bulunuyor.
 
Özet

Tüketici fiyatları Şubat ayında yüzde 4,81 oranında artmış, yıllık enflasyon 5,75 puan yükselişle yüzde 54,44
olarak gerçekleşmiştir. Tüketici yıllık enflasyonundaki artış alt gruplar geneline yayılırken, bu gelişmeye en
belirgin katkı gıda ve temel mal gruplarından gelmiştir. Emtia fiyatlarında Ocak ayından itibaren gözlenen
artış eğilimi son dönemde jeopolitik gelişmelerle hızlanmış ve bağlantılı kalemlerde etkileri hissedilmiştir.
Gıda yıllık enflasyonundaki yükseliş alt gruplar genelinde devam ederken, son aylarda yüksek seyreden taze
meyve ve sebze enflasyonundaki artış bu dönemde hızlanmaya devam etmiştir. Diğer taraftan temel gıda
ürünlerindeki KDV indirimi daha olumsuz bir görünümü sınırlamıştır. Temel mal fiyatlarındaki artış eğilimi
Şubat ayında yavaşlamakla birlikte yıllık enflasyon tüm alt gruplarda yükselmiştir. Uluslararası enerji
fiyatlarındaki artışın etkileri yurt içi enerji fiyatlarına yansımıştır. Hizmet grubunda yıllık enflasyon tüm alt
gruplarda artarken, enerji ve gıda görünümüne de bağlı olarak ulaştırma ve lokanta-otel öne çıkan alt
gruplar olmuştur. Başta enerji olmak üzere uluslararası emtia fiyatlarında sektörler geneline yayılan
yükselişler ile tedarik zincirlerindeki aksamalar neticesinde üretici fiyatlarındaki artışlar sürmüştür. Bu
görünüm altında, B ve C göstergelerinin yıllık enflasyonlarındaki yükseliş devam etmiştir.
Bu rapor, fiyat istatistiklerinin Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlanmasını izleyen iş günü içinde
yayımlanmakta ve TCMB’nin bir önceki ayın enflasyon rakamlarına ilişkin ilk görüşlerini ifade etmekte olup, resmi fiyat
istatistiklerinin açıklanması ile Para Politikası Kurulu toplantısı arasında geçen süre zarfında aylık enflasyon
gelişmelerinin kamuoyu tarafından daha sağlıklı biçimde yorumlanmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır.

Değerlendirmeler

Şubat ayında tüketici fiyatları yüzde 4,81 oranında yükselmiş ve yıllık enflasyon 5,75 puan artarak yüzde
54,44 olmuştur . Bu dönemde B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 4,35
ve 4,60 puan artarak yüzde 47,01 ve yüzde 44,05 olarak gerçekleşmiştir .

Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre gıda, temel mal, hizmet,
enerji ve alkol-tütün-altın gruplarının katkıları sırasıyla 2,35; 1,57; 0,99; 0,74 ve 0,10 puan artmıştır.
Mevsimsellikten arındırılmış verilerle incelendiğinde, B ve C endekslerinde aylık artışların yüksek olduğu,
ancak önceki aylara kıyasla gerilediği izlenmiştir . Aylık fiyat artışları B endeksini oluşturan temel
mal ve işlenmiş gıda gruplarında Şubat ayında da gerilemiş, hizmet grubunda ise Ocak ayındaki
yönetilen/yönlendirilen kalemler kaynaklı yükselişten sonra bu dönemde düşmüştür .

Hizmet fiyatları Şubat ayında yüzde 3,63 oranında yükselmiş, grup yıllık enflasyonu 3,33 puan artışla yüzde
32,89 olmuştur. Yıllık enflasyon ulaştırma ve lokanta-otelde daha belirgin olmak üzere tüm alt gruplarda
yükselmiştir (Grafik 5). Lokanta-otel alt grubunda fiyatlar, yemek hizmetleri kaynaklı olarak, yüzde 4,54
oranında artmış ve yıllık enflasyon yüzde 55,20 seviyesine ulaşmıştır. Enerji ve gıda gibi girdi
maliyetlerindeki yükselişlerin, lokanta-otel alt grubunu olumsuz etkileyen unsurlardan olduğu
değerlendirilmektedir. Akaryakıt fiyatlarındaki gelişmeleri takiben, ulaştırma hizmetlerinde fiyatlar yüzde
5,73 oranında artmış, yıllık enflasyon yüzde 46,87 seviyesine yükselmiştir. Ulaştırma hizmetlerinde karayolu
ile şehirler arası yolcu taşımacılığı ve otobüs ile şehir içi yolcu taşımacılığı fiyatlarındaki artışlar dikkat
çekmiştir. Diğer hizmetler alt grubunda genele yayılan artışlar gözlenirken, geriye endeksleme davranışının
yaygın olduğu sağlık ve eğitim hizmetleri ile birlikte sigorta ücretleri öne çıkan kalemler olmuştur. Kira alt
grubunda yıllık enflasyon yükselmeye devam ederken, mevsimsel etkilerden arındırılmış veriler aylık
artışların Şubat ayında güçlü seyrettiğine işaret etmiştir.

Temel mal yıllık enflasyonu Şubat ayında 5,89 puanlık artışla yüzde 54,38 seviyesine ulaşmıştır. Bu
dönemde, yıllık enflasyon tüm alt gruplarda yükselmiştir. Dayanıklı mal fiyatları (altın hariç) Şubat
ayında yüzde 3,27 oranında artarken, grup yıllık enflasyonu yüzde 60,94 olmuştur. Mobilya (yüzde 8,08) ve
beyaz eşya (yüzde 8,73) sektörleri fiyat artışlarıyla öne çıkarken, otomobil fiyatları yataya yakın seyrederek
ılımlı görünümünü sürdürmüştür. Diğer temel mallarda fiyat artışları başta ilaç, kişisel bakım ürünleri, ev ile
ilgili ürünler ve konutun bakım ve onarımı grupları olmak üzere genele yayılmış ve bu grupta yıllık enflasyon
yüzde 61,89 seviyesine ulaşmıştır. Giyim ve ayakkabı fiyatları, mevsimsel normalinin aksine Şubat ayında
sınırlı da olsa artış göstermiş (yüzde 0,23) ve alt grup yıllık enflasyonu 26,55 düzeyine ulaşmıştır.
Enerji fiyatları Şubat ayında yüzde 4,00 oranında yükselmiş, grup yıllık enflasyonu 6,60 puan yükselerek
yüzde 82,98 olmuştur. Bu dönemde artan jeopolitik risklerle beraber hızlanan uluslararası enerji
fiyatları akaryakıt, katı yakıt ve tüp gaz fiyatları üzerinde baskı oluşturmuştur. Grup aylık enflasyonunun
sürükleyicisi akaryakıt fiyatları olurken (yüzde 10,10), elektrik fiyatlarında kademeli tarife limitinin
arttırılması ile görülen düşüş (yüzde -4,84) daha olumsuz bir görünümü sınırlamıştır.

Gıda ve alkolsüz içecek fiyatları Şubat ayında yüzde 8,41 oranında artmış, grup yıllık enflasyonu 8,86 puan
yükselerek yüzde 64,47 olmuştur. Bu dönemde işlenmemiş gıda grubunda daha belirgin olmak
üzere hem işlenmemiş hem işlenmiş gıda grubunda yıllık enflasyon artmaya devam etmiştir (Grafik 8). Taze
meyve-sebze fiyatları olumsuz hava koşulları ve artan enerji maliyetleri sonrasında Şubat ayında yüzde
32,16 oranında artmıştır. Bu dönemde ekmek ve tahıllar, kırmızı et, şeker ve şekerle bağlantılı ürünler,
alkolsüz içecekler ve konserve sebze ürünleri öne çıkan diğer kalemler olmuştur. Şubat ayının yarısında
uygulanmaya başlanan KDV indirimlerinin gıda alt kalemlerinde etkisi görülmekle birlikte, indirim kaynaklı
etkinin bir kısmının Mart ayına sarkacağı not edilmelidir.

Yurt içi üretici fiyatları Şubat ayında yüzde 7,22 oranında artmış, yıllık enflasyon 11,48 puan yükselişle yüzde
105,01 olmuştur (Grafik 9 ve Tablo 2). Şubat ayında döviz kuru istikrarlı bir görünüm sergilerken emtia
fiyatları tekrar güçlü bir artış göstermiş ve tedarik zincirlerindeki aksaklıklar sürmüştür. Ana sanayi
gruplarına göre incelendiğinde, yıllık enflasyon enerji grubunda daha belirgin olmak üzere tüm alt gruplarda
yükselmiştir (Grafik 10). Alt gruplar bazında, aylık değişimler dikkate alındığında elektrik-gaz üretimi ile
dağıtımı, ham petrol-doğal gaz, temel eczacılık, ağaç ve inşaat ile bağlantılı ürünler öne çıkmıştır.