TCMB: Yıllık tüketici enflasyonundaki düşüşe en belirgin katkı baz etkisi nedeniyle temel mal ve gıda gruplarından geldi

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayınlanan Aralık ayı enflasyon rakamlarını değerlendirdi.

 Bankanın enflasyon değerlendirmesinin tamamı aşağıda bulunuyor.

Özet

Tüketici fiyatları aralık ayında yüzde 1,18 oranında artmış, yıllık enflasyon 20,12 puan düşerek yılı yüzde
64,27 seviyesinde tamamlamıştır. Bu dönemde yıllık enflasyon tüm alt gruplarda belirgin bir düşüş
kaydederken, hizmet grubundaki gerileme görece sınırlı kalmıştır. Yıllık tüketici enflasyonundaki düşüşe en
belirgin katkı baz etkisi nedeniyle temel mal ve gıda gruplarından gelmiştir. Temel mal grubunda aralık
ayında ÖTV matrah düzenlemesinin etkisiyle otomobil fiyatları gerilerken ilaç fiyatlarındaki referans kur
ayarlaması ve beyaz eşya ile mobilya fiyatlarında devam eden artış eğilimi daha olumlu bir görünümü
sınırlamıştır. Gıda grubunda fiyatlar son yıllardaki tarihsel aralık ayı ortalamasına yakın bir düzeyde artış
kaydederken, yıllık enflasyon alt gruplar genelinde düşmüştür. Bu dönemde enerji fiyatları akaryakıt
ürünleri öncülüğünde gerilemiştir. Enerji fiyatlarındaki düşüşün etkisi üretici fiyatları üzerinde de
hissedilmiştir. Üretici fiyatları aralık ayında uluslararası enerji fiyatlardaki olumlu gelişmeler ve Türk
lirasındaki istikrarlı seyir neticesinde, petrol ve ürünleri ile elektrik ve doğal gaz fiyatlarındaki gelişmelerle
gerileme kaydetmiştir. Bu görünüm altında, mevsimsellikten arındırılmış verilerle aylık değişim B
göstergesinde yavaşlarken C göstergesinde artmış, göstergelerin yıllık enflasyonları sırasıyla 18,50 ve 16,98
puan gerilemiştir.


Değerlendirmeler

Aralık ayında tüketici fiyatları yüzde 1,18 oranında artmış ve yıllık enflasyon 20,12 puan azalarak yüzde 64,27
seviyesine gerilemiştir . Bu dönemde, B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları
sırasıyla 18,50 ve 16,98 puan düşerek yüzde 57,68 ve 51,93 olarak gerçekleşmiştir .

Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bu dönemde alt grupların tamamında
düşüş yaşanmıştır. Bir önceki aya göre temel mallar, gıda ve alkolsüz içecekler, enerji, hizmet ve
alkol-tütünaltın gruplarının katkıları sırasıyla 6,96; 6,04; 3,52; 2,48 ve 1,12 puan azalmıştır.

Mevsimsellikten arındırılmış verilerle incelendiğinde, aylık artışlar önceki aya kıyasla C endeksinde
yükselmiş, B endeksinde ise bir miktar yavaşlamıştır . Fiyat artışları B endeksini oluşturan
gruplardan temel mallarda yükselirken, işlenmiş gıda ve hizmet gruplarında zayıflamıştır.

Hizmet fiyatları aralık ayında yüzde 1,85 oranında yükselmiş, grup yıllık enflasyonu 5,23 puan gerileyerek
yüzde 55,49 olarak gerçekleşmiştir. Bu dönemde yıllık enflasyon lokanta-otel, ulaştırma ve diğer hizmetlerde
belirgin bir düşüş kaydederken, kira ve haberleşme alt gruplarında yükselmiştir. Yemek
hizmetlerinin sürüklediği lokanta-otel grubunda fiyatlar aralık ayında yüzde 2,61 oranında artmıştır.

Ulaştırma hizmetlerinde fiyatlar yüzde 0,52 oranında gerilemiş, bu gelişmede akaryakıt fiyatlarındaki
düşüşün olumlu etkilerinin de izlendiği şehirlerarası otobüs ücretleri belirleyici olmuştur. Diğer hizmetler alt
grubunda fiyatlar aylık bazda yüzde 1,65 oranında yükselmiş, bu gelişmede bakım-onarım, sağlık ve
eğlence-kültür hizmetlerinin etkisi hissedilmiştir. Haberleşme hizmetleri aylık fiyat artışı yüzde 0,96 ile son
aylara kıyasla yavaşlarken, bu grupta yıllık enflasyon yüzde 30,13 seviyesine yükselmiştir. Mevsimsellikten
arındırılmış verilere göre, kira alt grubunda aylık artış bir önceki aya göre yatay seyretmiştir.

Temel mal grubunda yıllık enflasyon daha güçlü baz etkisiyle 27,15 puan düşmüş ve 2022 yılı sonunda
yüzde 48,96 olmuştur. Yıllık enflasyon, dayanıklı mallarda daha belirgin olmak üzere, tüm alt gruplarda
gerilemiştir. Dayanıklı mal fiyatları (altın hariç) aralık ayında yüzde 1,88 oranında yükselirken,
beyaz eşya ile birlikte mobilya kalemleri fiyat artışlarıyla öne çıkmıştır. Matrah düzenlemesinin yansımasıyla
otomobil fiyatları yüzde 1,71 oranında gerileyerek alt grup aylık fiyat artışını sınırlamıştır. Bu gelişmelerle,
dayanıklı mal alt grubunda yıllık enflasyon 41,37 puan gerilemiş ve yüzde 48,13 olmuştur. Diğer temel
mallarda fiyatlar yüzde 3,56 ile son aylara kıyasla nispeten yüksek bir oranda artmıştır. Referans euro kur
değerinin güncellenmesiyle fiyatı yüzde 18,26 oranında artan ilaçlar, diğer temel mal fiyatlarını sürükleyen
kalem olmuştur. Bu dönemde, giyim ve ayakkabı alt grubunda fiyatlar yüzde 1,46 oranında düşmüş ve yıllık
enflasyon 11,21 puan azalışla yüzde 25,01 seviyesine gerilemiştir.

Enerji fiyatları aralık ayında yüzde 2,12 oranında düşmüş, grup yıllık enflasyonu 23,57 puan azalarak yüzde
94,43 seviyesine gerilemiştir . Bu gelişmede, uluslararası ham petrol fiyatlarındaki geri çekilmeyi
takiben akaryakıt fiyatlarında gözlenen düşüşün (yüzde 10,45) etkisi hissedilmiştir. Diğer taraftan, şebeke
suyu fiyatları bu dönemde yüzde 10,42 oranında yükselmiştir.

Gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık enflasyon aralık ayında 24,68 puan azalarak yüzde 77,87 olmuştur.
 Yıllık enflasyon işlenmemiş gıdada 23,99 puan düşerek yüzde 73,25, işlenmiş gıdada ise 25,35
puan azalışla yüzde 82,00 olarak gerçekleşmiştir (Grafik 8). İşlenmemiş gıda grubunda mevsimsellikten
arındırılmış veriler bu dönemde sebze grubunda daha belirgin olmak üzere taze meyve ve sebze fiyatlarında
gerilemeye işaret etmiştir. Diğer işlenmemiş gıda grubunda kırmızı et, pirinç ve patates fiyatları artışlarıyla
öne çıkan kalemler olmuştur. İşlenmiş gıdada aylık fiyat artışı önceki aylara kıyasla yavaşlayarak yüzde 2,23
olarak gerçekleşmiş, bu artışta ekmek-tahıllar, katı-sıvı yağlar ve konserve sebze ürünlerinin etkisi öne
çıkmıştır.

Yurt içi üretici fiyatları aralık ayında yüzde 0,24 oranında gerilemiş, yıllık enflasyon baz etkisiyle 38,30 puan
azalarak yüzde 97,72 olmuştur . Bu gelişmede, uluslararası enerji emtia fiyatlarındaki
gerileme ve döviz kurundaki ılımlı seyir etkili olmuştur. Nitekim bu dönemde üretici tarafında enerji fiyatları
yüzde 10,63 ile kayda değer bir düşüş sergilemiştir. Ana sanayi gruplarına göre bakıldığında, yıllık enflasyon
enerjide daha belirgin olmak üzere tüm alt gruplarda azalış göstermiştir (Grafik 10). Aylık fiyat gelişmeleri
sektörler bazında incelendiğinde, bu dönemde rafine edilmiş petrol ürünleri ile elektrik ve doğal gaz imalatı
fiyatları önemli ölçüde gerilemiştir. Diğer sektörlerde fiyat artışları devam ederken, temel eczacılık ürünleri,
su ve suyun arıtılması ve dağıtılması, içecekler, deri ve ilgili ürünler ile ev aletleriyle bağlantılı olan elektrikli
teçhizat kalemleri öne çıkmıştır.